Kronikarz a historyk Atuty i słabości regionalnej historiografii

wano z wielką pompą w lipcu 1810 r. Decydując się na ten jubileusz,
władze Cieszyna odwołały się do autorytetu Jakuba Schickfusa, ale, jak
widzimy, skłaniała do tego cała tradycja i pamięć zbiorowa.
Alois Kaufmann był także autorem (a co najmniej głównym propagatorem)
nowej wersji podania o założeniu Cieszyna, znanej obecnie pod
nazwą Legendy o Trzech Braciach. Po raz pierwszy została ona zapisana
na kartach jego kroniki, Kaufmann pierwszy raz też publicznie ją
opowiedział, a to samemu cesarzowi Franciszkowi I w czasie jego wizyty
w mie cie w 1817 r. Jest to jedyny „legendarny”, niepoparty dokumentami
źródłowymi, fragment w jego kronice, będącej przykładem
kształtowania się nowoczesnej historiografii cieszyńskiej, za cel stawiającej
sobie krytyczną ocenę źródeł i samej przeszło ci. Poza kroniką
Kaufmanna początki naukowych historycznych badań regionu wyznaczają
dzieła Albina Heinricha (nb. przykład zupełnie już przestarzałej,
„pseudonaukowej” maniery) czy J. K. Schippa w odniesieniu do historii
Ko cioła katolickiego 54 .
W pierwszej połowie XIX w. stałym już kanałem w skali masowej
kształtującym wiedzę, także na temat przeszło ci, stała się szkoła. To
temat na osobne opracowanie, w każdym razie w cieszyńskim gimnaz-
54 A. Heinrich, Versuch über die Geschichte des Herzogthumes Teschen von den ältesten
bis auf gegenwärtige Zeiten, Teschen 1818; Historisch-topographische Beschreibung des
Breslauer k.k. Diöcesanttheils, Teschen 1828 (z osobnym fragmentem po więconym
dziejom reformacji).
Tradycja
Janusz Spyra
Od Tilischa
do Kaufmanna
i Gajdzicy