Kronikarz a historyk Atuty i słabości regionalnej historiografii

„W ogólnych zarysach granica, której żąda Polska na terytorium Cieszyńskim,
idzie od byłej granicy węgierskiej […] wzdłuż granicy powiatu
frydeckiego, aż do Gruszowa, gdzie wkracza na terytorium państwa
pruskiego“ 23 .
Arbitralny podział Śląska Cieszyńskiego 28 VII 1920 r. oraz powstania
i plebiscyt na pruskim (od 1871 r. zwanym też niemieckim) Górnym
Śląsku doprowadziły do ukształtowania się nowych nazw dla okre lenia
Górnego Śląska. Po stronie polskiej (administracyjnie w województwie
ląskim, nie używano w ogóle nazwy „Górny Śląsk“) pojawiły się dwa
żywe, popularne w okresie dwudziestolecia międzywojennego pojęcia:
„Zaolzie” (a także „Śląsk za Olzą”, „Śląsk Zaolziański”), czyli obszar za
graniczną rzeką Olzą i „Śląsk Opolski”. To pierwsze było używane początkowo
na okre lenie zachodniej czę ci Śląska Cieszyńskiego, która
w 1920 r. nie została przyłączona do Polski. Po pewnym czasie pojęcie
„Zaolzie” Polacy zaczęli zawężać jedynie do obszaru przez nich
zwarcie zamieszkiwanego, czyli w przybliżeniu do dawnych powiatów
czesko­cieszyńskiego i frysztackiego, bez powiatu frydeckiego. Ten też
mniej więcej obszar w latach 1938­1939 znalazł się w granicach Polski
(825 km 2 terytorium zaolziańskiego, do którego w listopadzie 1938 r.
przyłączono 44 km 2 ze słowackiego okręgu czadeckiego). Można także
stwierdzić, iż zarysowany wcze niej podział Górnego Śląska na czę ć
23 Tamże, s. 64.
Współczesno ć
Ryszard Kaczmarek
Krzysztof Nowak
Pojęcie i granice
Górnego Śląska
w ujęciu
historiograficznym