Kronikarz a historyk Atuty i słabości regionalnej historiografii

o zajmowaniu Cieszyna i księstwa cieszyńskiego przez różne wojska
w czasie wojny trzydziestoletniej 20 . Mocniej interesowały autora jedynie
wydarzenia związane z dziejami ko cioła ewangelickiego w Europie (5)
oraz w księstwie cieszyńskim (14). Pomijając wzmianki o pastorach obejmujących
lub sprawujących urząd w poszczególnych zborach, Anonim
Skoczowski odnotowuje fakty rywalizacji o ko cioły w Cieszynie, które
w czasie wojny trzydziestoletniej przechodziły z rąk do rąk, najwięcej
za pisze o wypędzeniu pastorów z miasta po 1653 r. i odebraniu luteranom
ko ciołów w księstwie cieszyńskim w 1654 r., czemu po więca aż
kilka wzmianek, wyrażając do tych wydarzeń swój najbardziej osobisty
stosunek 21 .
Dla autora „Skoczowskich osobliwo ci“ historia (czyli szerzej rozumiana
przeszło ć) nie była więc podstawowym tworzywem. Odnotowywał
głównie fakty, które działy się w jego czasach i wyróżniały
odstępstwem od normy, „osobliwo cią“ wła nie. Innym motywem
rejestrowania minionych wydarzeń była chęć upamiętnienia zdarzeń
20 Hiszpańskich w 1621 r., Mansfelda w 1626 r., Szwedów w 1647 r. oraz najazd Polaków
na Bielsko w 1632 r. Do tego doliczyć trzeba wzmianki mające znaczenie historyczne
(pożary Skoczowa w 1531 r., Cieszyna w 1552 r., Frysztatu w 1617 r., Bielska
w 1659 r. i 1664 r., a także zarazy w Skoczowie, Frysztacie i Cieszynie w 1623 r.,
w Krakowie w 1652 r. i 1662 r.).
21 Informacje o ogólnych dziejach protestantyzmu dotyczą wystąpienia Lutra w 1517 r.,
bitwy pod Białą Górą w 1620 r. oraz zwycięstw wodzów protestanckich w czasie
wojny trzydziestoletniej.
Tradycja
Janusz Spyra
Od Tilischa
do Kaufmanna
i Gajdzicy