Kronikarz a historyk Atuty i słabości regionalnej historiografii

Piastów 9 . Zasadniczo kronika Tilischa była dziełem przeznaczonym
dla czytelnika „z zewnątrz“, na Śląsku Cieszyńskim oddziaływała porednio,
głównie poprzez kolejnego ląskiego dziejopisa Jakuba Schickfusa.
W swoim monumentalnym dziele, którego pierwsze wydanie ukazało
się w Jenie w 1619 r., Schickfus pisze o książętach cieszyńskich
i Cieszynie rzadziej niż o innych księstwach ląskich, w dużej mierze
powtarzając Tilischa 10 . W księdze IV, pisząc o mie cie Cieszynie, stwierdza
jednoznacznie, że jest to najstarsze miasto na Górnym Śląsku
i zostało założone przez księcia Cieszymira, syna Leszka III około 810 r.
Datę Schickfus wydedukował z faktu, że według różnych dziejopisarzy,
w tym Tilischa, Leszek III zmarł w 804 r., działalno ć jego synów
musiała więc przypadać na nieco późniejszy okres. Także Friedrich
Lucae w swojej późniejszej kronice zamieszcza ogólny opis księstwa
cieszyń+skiego i poszczególnych miast księstwa, poczynając od Cieszyna,
którego założenie datuje (za Tilischem) na 810 r. Omawia także
prawne podstawy władzy książąt cieszyńskich, przywileje szlachty
9 Wyciąg z dzieła Tilischa, W. Pola i Schickfusa odnoszący się do ówczesnego księcia
cieszyńskiego Fryderyka Wilhelma opracował w 1624 r. książęcy sekretarz Maciej
Kalus (Archiwum Państwowe w Katowicach Oddział w Cieszynie [dalej: APC], Komora
Cieszyńska, sygn. 77, fol. 867­870. Por. W. Gojniczek, Sekretarz książąt cieszyńskich
Maciej Kalus i jego rodzina, „Zaranie Śląskie”, 66, nr 1/2, Katowice – Cieszyn
2000, s. 50). Materiały genealogiczne zbierał też Jerzy Salentarius, o czym wspomniano
w 1663 r. w ankiecie dla E. Nasona (zob. niżej).
10 Korzystam z wydania J. Schickfus, New vermehrete Schlesische Chronica und Landes
Beschreibung, Jena 1625, s. 26­27.
Tradycja
Janusz Spyra
Od Tilischa
do Kaufmanna
i Gajdzicy