Kronikarz a historyk Atuty i słabości regionalnej historiografii

Cieszyn jest najstarszym miastem na Górnym Śląsku. Dowodziło to,
bądź utwierdzało, przekonanie o starodawno ci Cieszyna, a po rednio
całego regionu, dodając zwłaszcza cieszyńskim mieszczanom poczucia
ważno ci w czasach mizerii finansowej i politycznej miasta w tym okresie.
Co więcej, większo ć opisanych miejsc mieszkaniec Cieszyna mógł
łatwo zidentyfikować w przestrzeni, co służyło umocnieniu poczucia
lokalnej tożsamo ci.
W XVIII w. doszło więc do uformowania się pewnego kanonu wiedzy
o przeszło ci Cieszyna, który roboczo, ale nieprzypadkowo, możemy
nazwać „Kroniką Cieszyńską”. Kanon to, jak widać, tre ciowo
skromny, ograniczony do podstawowych, przeważnie sensacyjnych
czy mitopodobnych wątków. Ale też skonstruowany w większo ci
z elementów rzeczywi cie lokalnych, odległy od oficjalnych, dynastycznych
bądź „uczonych” modeli przeszło ci. Uznać go można za
przejaw wiadomo ci historycznej mieszkańców Cieszyna, utrwalającej
lokalną, „terytorialną” tożsamo ć grupową. Jednak przypuszczać
należy, że już w XVIII w. model ten pełnił także funkcję „pamięci
zbiorowej” mieszkańców pozostałych miejscowo ci księstwa cieszyńskiego,
biorąc pod uwagę tradycyjną centralną rolę Cieszyna jako
politycznej, administracyjnej, ale i symbolicznej stolicy regionu.
A także dlatego, że innego modelu mieszkańcy okolic Cieszyna się
nie dopracowali. Wyjątkiem są pograniczne w skali regionu tereny
tzw. status minores, zwłaszcza Bielsko, które, pomijając inne róż-
Tradycja
Janusz Spyra
Od Tilischa
do Kaufmanna
i Gajdzicy