Kronikarz a historyk Atuty i słabości regionalnej historiografii

z walką polityczną o pozycję protestantyzmu toczyła się ostra polemika
na temat przeszło ci, w której obie strony starały się przeforsować i narzucić
swój obraz i interpretację wydarzeń w księstwie cieszyńskim.
Jednym z głównych elementów wizji propagowanej przez protestantów
było podkre lanie ciemnych stron i zepsucia ko cioła katolickiego
oraz oddolnego, żywiołowego i całkowicie pokojowego przyjęcia idei
reformacji luterańskiej. Strona katolicka podkre lała przede wszystkim
przymus, jaki zwolennicy reformacji, motywowani chęcią osiągnięcia
korzy ci majątkowych, zastosowali wobec instytucji ko cielnych. Walka
„o pamięć“ toczyła się np. w kwestii oceny likwidacji klasztoru franciszkanów
w Cieszynie w połowie XVI w. Według protestantów zakonnicy
sami opu cili swój klasztor, pozbawieni materialnego wsparcia ze
strony wiernych. Według za listu przeora cieszyńskich dominikanów
z 1645 r. zostali usunięci siłą przez podburzony tłum, przy czym dokonano
także aktów agresji wobec katolickich symboli religijnych 24 .
Niestety, wszystko to słabo odbija się w zachowanych przekazach
źródłowych, także miejskich. W porównaniu z innymi miastami ląs­
24 A. Peter, Geschichte der Stadt Teschen, Teschen 1888, s. 135­136. W spór ten włączył
się w późniejszym czasie L. J. Szersznik, upamiętniając w swoim ogrodzie botanicznym,
urządzonym na terenie kupionych przezeń gruntów klasztornych, taką wła nie
wizję końca franciszkanów (J. Spyra, Leopold Jan Szersznik (1747-1814), prekursor
muzealnictwa na Śląsku i jego działania muzealne od 1790 r. „Cieszyńskie Studia Muzealne
/ Těšínský muzejní sborník”, 1, Cieszyn 2003, s. 23­24).
Tradycja
Janusz Spyra
Od Tilischa
do Kaufmanna
i Gajdzicy