Kronikarz a historyk Atuty i słabości regionalnej historiografii

z kroniki Cieszińskiej” z zapi nika Andrzeja Pustówki z Oldrzychowic.
Ten ostatni trudno poddać dokładnej analizie, bowiem Broda dał jedynie
jego ogólny opis 65 . Porównanie tekstów Gajdzicy i Szurmana, dostępnych
autorowi niniejszego opracowania, pokazuje ich wielką blisko ć, ale
nie jednorodno ć 66 . Oba są rozwinięciem zapisów z tzw. „Kroniki Cieszyńskiej”,
tzn. do 1720 r. powielają wcze niejsze zapisy, ale zaczynają
się od 1211 r. (założenie klasztoru dominikanów). Wskazuje to, że były
przepisywane z egzemplarza, w którym początek oraz zapewne tytuł
uległy zagubieniu. Dla okresu po 1720 r. większo ć informacji dotyczy
dziejów protestantyzmu, choć czę ć pokrywa się z tzw. kronikami Cieszyna
z panoramami. Oba zabytki włączają do wła ciwego tekstu pełny
spis ko ciołów odebranych ewangelikom w 1654 r., w obu liczniejsze
są wzmianki o powstaniu Ko cioła Jezusowego, jego dalszych dziejach
(włącznie ze szczegółami dotyczącymi jego wyposażania, malowania
itd.), o Patencie Tolerancyjnym z 1781 r. i powstawaniu nowych
65 J. Broda, Zapi niki chłopów ląskich…, s. 74­76 okre la go jako identyczny z tekstem
Gajdzicy, składający się z 35 zapisków, w większo ci z lat 1540­1709. Niestety daje
tylko wybór tych zapisków, kończąc, że „Pustówka włączył do swego zbioru daty
odbioru ko ciołów ewangelikom” w 1654 r. Czyli podobnie jak Gajdzica i Szurman,
a odmiennie niż omawiany zapisnik Heczki, w którym fakt ten został zapisany osobno.
66 Zarówno wersja Gajdzicy, jak i Szurmana zawiera 44 zapiski z lat 1211­1720 oraz
22 dla okresu 1720­1789 i w tej, starszej, partii niczym się nie różnią. Dla późniejszego
okresu wersja zapisana przez Gajdzicę składa się z 26 notatek, przez Szurmana
z 27, przy czym niektórych brak u Gajdzicy i odwrotnie. Razem więc tekst przepisany
przez Gajdzicę zawiera 92, przez Szurmana 93 notatki.
Tradycja
Janusz Spyra
Od Tilischa
do Kaufmanna
i Gajdzicy