Kronikarz a historyk Atuty i słabości regionalnej historiografii

w pirenejskiej wiosce Montaillou 21 . Autor dzięki wykorzystaniu akt
ko cielnej inkwizycji zdołał wniknąć „w wiele szczegółów życia
dawnych ludzi, do niemal utożsamienia się z nimi, a zarazem do swego
rodzaju utrącenia odległo ci chronologicznej czasów, których książka
dotyczy” 22 . W obrębie tzw. wielkiej narracji (modernistycznej) byłoby
to niemożliwe. W ród polskich czytelników bardziej znana jest włoska
praca Carla Ginzburga Ser i robaki 23 . Przedstawia ona losy wiejskiego
młynarza Domenica Scandellego, zwanego Menocchiem, uwikłanego
w najróżniejsze problemy życia człowieka związanego z tzw. kulturą
„warstw podporządkowanych” czy też kulturą ludową. Przeszło ć
została tu ukazana w kontek cie codziennych, pozornie trywialnych
zdarzeń. W narracji Ginzburga Menocchio z Friuli sam opowiada
o sobie i „swoim” wiecie z wła ciwej ludziom swego stanu perspektywy
24 . W ten sposób autor Sera i robaków podjął swoisty dialog z przedstawicielami
szesnastowiecznych wie niaków. Skupił się na prezentacji
wewnętrznej subiektywno ci historycznego do wiadczenia, przez co
uzyskał ogląd przeszło ci niejako „od dołu” i na „bliskim planie”.
21 E. Le Roy Ladurie, Montaillou, village occitan de 1294 a 1324, Paris 1975.
22 J. Topolski, Tendencje postmodernistyczne…, s. 127.
23 C. Ginzburg, Ser i robaki. Wizja wiata pewnego młynarza z XVI w., Warszawa 1989
(wyd. włoskie: Turyn 1976).
24 Menocchio mógł „przemówić” dzięki wyczerpującym zeznaniom, jakie sam złożył
w dwóch procesach, które mu wytoczono. Po ich zakończeniu został spalony na stosie.
Pomiędzy tradycją
a nowoczesno cią
Andrzej Stępnik
Główne kierunki
w historiografii
regionalnej i lokalnej