Kronikarz a historyk Atuty i słabości regionalnej historiografii

i na Górnym Śląsku? Wątpliwe wydało mi się […] mocne podkre lenie
po redniej pozycji zajmowanej przez «Schlonsaken». Nie to jest dla nas
rozstrzygające, ale to, że chodzi o grupę, która wprawdzie pod względem
pochodzenia i dialektu jest polska, ale pod względem kultury i sposobu
zachowania jest niemiecka i że na wschodzie w strefach mieszanych
wła nie przekonania są jedynie rozstrzygające” 53 . Rozważania te
stały się podstawą opracowania w sierpniu 1939 r. przez Volksdeutsche
Mittelstelle wytycznych dla niemieckiej polityki wobec uznanych za
niemieckie kilku grup etnicznych w Polsce (Ślązaków, Górno lązaków,
Mazurów i Kaszubów).
Dzisiaj rodzimi mieszkańcy Górnego Śląska stanowią mniejszo ć
w większej czę ci jego historycznego terytorium (z wyjątkiem przede
wszystkim dzisiejszego powiatu cieszyńskiego, gdzie zjawisko migracji
po 1945 r. było znacznie ograniczone), chociaż bardzo żywotną pod
względem kulturowym. Na terenie Śląska Opolskiego ludno ć posługuje
się jednak chętniej pojęciem „Ślązak” niż „Górno lązak”, w odróżnieniu
od rodkowej, „katowickiej”, czę ci Górnego Śląska. Z kolei na Śląsku
Cieszyńskim w granicach Polski do okre lenia „Ślązak” dodaje się często
wyróżnik „cieszyński” (oprócz rzecz jasna terminów: „Cieszyniak”,
„Cieszynianin”), dla zaznaczenia wyraźnie odczuwanej tam odrębno ci
od górno ląskiej czę ci regionu. Nie dotyczy to jednak odrębnej etno-
53 Tamże, sygn. 280, Walter Kuhn an Dr. Papritz, Weissswasser bei Seitenberg 25. 8. 1939.
Współczesno ć
Ryszard Kaczmarek
Krzysztof Nowak
Pojęcie i granice
Górnego Śląska
w ujęciu
historiograficznym