Kronikarz a historyk Atuty i słabości regionalnej historiografii

przekazu historycznego, ostatnia czę ć dziełka skupia się na „zewnętrznych“
wydarzeniach w życiu miasta 32 .
W stolicy regionu, Cieszynie, punktem wyj cia stał się pożar miasta
w 1720 r. Zabiegając o pomoc w odbudowie miasta, m.in. o ulgi podatkowe,
władze doprowadziły do opracowania i wydania drukiem planu
miasta z zaznaczonymi parcelami, które uległy zniszczeniu. Jego autorem
był pochodzący z Brandenburgii Johann Wilhelm Früschmann,
o którym niestety poza nazwiskiem nic nie wiadomo 33 . Plan, umownie
datowany na 1720 r., składa się z trzech czę ci: planu wła ciwego, zdobiącej
go u góry panoramy miasta z wyszczególnieniem najważniejszych
obiektów oraz zamieszczonego u dołu krótkiego zestawienia strat
poniesionych przez miasto w czasie pożaru (ilo ć spalonych domów
itd.). Kończy je zestawienie faktów i dat (ogółem 18 34 ), które można
32 Autor załącza spis znanych bądź zasłużonych bielszczan (prawie samych ewangelików)
oraz zestawienie niszczących miasto epidemii (1599), pożarów (1649, 1659,
1664) oraz działań wojsk: szwedzkich (1624, 1645, 1646) i rebeliantów węgierskich
(1682). Nie zapomina też o będących utrapieniem mieszkańców kosztach kwaterunku
wojsk i podatkach.
33 Już Szersznik, Nachrichten…, s. 84­85 ubolewał, że nie udało mu się ustalić, czy
Früschmann pełnił w Cieszynie jaki urząd, czy też zajmował się profesjonalnie rysowaniem
lub podobnym zajęciem. Oryginał obecnie w Muzeum Śląska Cieszyńskiego
(dalej: MŚC), Dział Sztuki, sygn. MC/S/4303.
34 Co do ilo ci wzmianek w dolnej czę ci planu są pewne wątpliwo ci, bowiem czę ci
tekstu brakuje. O Früschmannie i jego planie bliżej J. Spyra, Najstarsze plany Cieszyna,
„Cieszyńskie Studia Muzealne / Těšínský muzejní sborník”, 2, Cieszyn 2005,
s. 188­198.
Tradycja
Janusz Spyra
Od Tilischa
do Kaufmanna
i Gajdzicy