Kronikarz a historyk Atuty i słabości regionalnej historiografii

fii Jankowice Ko cielne Sandomierskie z 1929 r. 6 . Oddzielne rozdziały
autor po więcił w niej sprawom założenia parafii, historii i opisu miejscowego
ko cioła, plebanii, bractw, uposażenia ko cioła, opisu szpitala,
domu schronienia dla ubogich, ubiorów dawnych i obecnych, wykopalisk,
emigracji przed­ i powojennej. W dalszej czę ci zamie cił oddzielny
rozdział o ro linno ci stepowej w Sandomierskiem. Następnie
powrócił do epizodów z życia w. Andrzeja Boboli i jego rodziny. Dalej
przedstawiał postawy miejscowych dziedziców, działalno ć instytucji
społecznych oraz teksty lokalnych piosenek ludowych.
Niefachowe podej cie do materiału źródłowego narzucało stosowanie
literackiej narracji. Sprzyjało rozpamiętywaniu przeszło ci, dowolno ci
ocen, łączeniu faktów historycznych z legendą miejscową, fantazją itp.
Stąd brało się m.in. częste operowanie symbolem odziaływującym na
wyobraźnię, budzenie okre lonych emocji. Widoczne przy tym było
podporządkowanie tre ci bezpo rednim do wiadczeniom autora, aktualnym
nastrojom politycznym, ambicjom narodowym itp. Uwarunkowania
te były przyczyną dominacji „historii heroicznej” nad „historią
tłumną” (kolektywistyczną), by użyć terminologii Joachima Lelewela.
Większo ć tak rozumianych historyków­regionalistów, aczkolwiek
nie stosowała się nawet do standardowych zasad metodologicznych,
działała w najlepszej wierze, spełniając nieocenione funkcje społeczne,
6 A. Bastrzykowski, Monografia historyczna parafii Jankowice Ko cielne Sandomierskie,
Warszawa 1929.
Pomiędzy tradycją
a nowoczesno cią
Andrzej Stępnik
Główne kierunki
w historiografii
regionalnej i lokalnej