Kronikarz a historyk Atuty i słabości regionalnej historiografii

wielokrotnie przepisywane, były dla wszystkich mieszkańców w miarę
łatwo dostępne, w przeciwieństwie do „naukowych” opracowań zawartych
w nielicznych, wciąż drogich książkach. Krótkie zestawienia dat
i faktów najłatwiej trafiały do mieszkańców, także prezentowany przez
nie „model” przeszło ci Cieszyna był łatwy do przyswojenia. Dobór
faktów, w większo ci zbliżony do „sensacyjnej wizji wiata” 49 odpowiadał
uproszczonej wizji historii i ułatwiał recepcję w ród szerokich
warstw mieszkańców. Na swój sposób zawierał zresztą wszystkie
najważniejsze w dziejach miasta elementy: starodawną, zaszczytną
datę założenia miasta, imię założyciela, daty powstania pierwszych
(a potem, po 1720 r., kolejnych) instytucji ko cielnych, tradycję walk
religijnych w XVI w. i pierwszej połowie XVII w., pamięć o wygasłej
rodzimej dynastii Piastów, trudne czasy wojny trzydziestoletniej oraz
wojen z drugiej połowy tego stulecia, powstanie Ko cioła Jezusowego
w 1709 r., potem Patent Tolerancyjny z 1781 r. Zapisana została także
pamięć o największych nieszczę ciach, jak pożary i epidemie oraz faktach,
które miasto rozsławiały, jak zawarcie w 1779 r. pokoju kończącego
wojnę o sukcesję bawarską, a przede wszystkim przekonanie, że
49 Najlepiej widać to na przykładzie informacji o przemarszu przez Cieszyn w 1693 r.
„malkontentów” z Irlandii, których angielski król Wilhelm Orański „podarował” cesarzowi.
Zostali oni opisani jako dziki lud „sodomitisch viehisch”. Informacja ta powtarza
się we wszystkich zestawieniach, także z pierwszej połowy XIX w., coraz bardziej
przekręcana.
Tradycja
Janusz Spyra
Od Tilischa
do Kaufmanna
i Gajdzicy