Download deel 2 - Textualscholarship.nl

wij vinden ze hier voltooid, of liever, wij zien ze geboren worden. (...) Van het eerste
ontwerp tot de eindelijke vaststelling kunnen we de meesten van Huygens'
gedichten nagaan. De veranderingen op het handschrift aangebracht, de verschillende
copiën, die wij van velen hier aantreffen, verraden ons de geheimen der wording'.44
Waar Worp het nog `onbillijk' vond `om de brouillons van een dichter'
uit te geven45 , onderstrepen moderne filologen als Vermeeren, Hermkens,
Zwaan en Strengholt keer op keer de noodzaak terug te keren
naar de handschriften, `zo belangrijk voor het vaststellen van de zuivere
door de dichter gewilde tekst en de wording daarvan (correcties!)' formuleert
Zwaan in 1976.46
Op beide aspecten, de juistheid van de tekst en de tekstgenese ga ik
in het kort in.
Het is natuurlijk evident dat een door een dichter eigenhandig geschreven
tekst een door de kunstenaar zelf gewilde tekst is. Een, of
misschien wel hét, probleem hierbij voor de moderne lezer van Huygens'
vroegzeventiende-eeuwse handschriften is gelegen in de tekstvaststelling.
In dubbel opzicht: registreren en interpreteren. In veel gevallen
wordt dit probleem gecomp liceerd doordat bij de registratie en
interpretatie versies en lagen moeten worden onderscheiden.47 Of
anders gezegd, in de woorden van Vermeeren, er moeten verklaringen/
• oplossingen worden gegeven voor: z. de verhouding(en) van de wisselende
versies en hun relatief-chronologische volgorde, en 2. de onderscheiding
tussen gelijktijdige en latere doorhalingen, al dan niet vergezeld
van toevoegingen en/of veranderingen. 48 Op deze punten schiet
de honderdjarige uitgave van Worp tekort. Worp kiest een versie. Gebleken
is dat ook de werkwijze van Worp discutabel is. Zijn uitgave naar
het handschrift is in veel gevallen niet rechtstreeks naar het handschrift
tot stand gekomen, maar via collatie van een gedrukte tekst met het
44I orissen 8 73 P 2I —216.
S
45 Worp,xxvi.
Wor Gedachten xv
p> > p
46 Zwaan 1976, 97 ^pp. xi. Hermkens onderstreepte p het belangg van de handschriften ansc in een artikel
in 16 93(zie ook Gerbenzons weerwerk hierop P in Gerbenzon 16 93.
Uiteraard is ook
Hermkens 16 9 een 4 krachtig gp pleidooi voor het belang gvan de handschriften. Strengholt g
plaatste laatste nl zijn pprincipiële p uitspraak p `ad fontes' in de titel van zijn artikel 'Terugg naar de hand- an -
schriften van Huygens' Ygpzede-printen'. Vermeeren wijst op het belang van de manuscri to
wijst p g - p
lo ^'e in de Huygensstudie Yg in artikelen uit I 9S6 en 1 9S9 en formuleert het in 1 968 no g-
maals: `Het behoeft daarbij geen g betoog, g^ onder allee omstandigheden g het handschrifteli'1
-
ke materiaal vanrimaire betekenis is.'
p
47 Strengholt I 97 6^ p 3 I spreekt p van `staat'. Hij verwijst daarbij naar Scheibe 1 971.
48 Vermeeren 1 9S9^p .2 72.
I 8 INLEIDING