Download deel 2 - Textualscholarship.nl

gen, geschreven in de volgorde van zijn lectuur. Deze citaten hebben
`bevruchtend' gewerkt. s 3
Ook vinden wij te midden van citaten die Huygens behalve aan Williams
ook ontleende aan de Polyanthea van Langlus, werkaantekeningen
als: (fol. 7v, nummer 6) 'Prime) luxum taxare, deinde ad ureum excusare
ex more' (Eerst over de overdaad oordelen om daarna die van mij te
verontschuldigen met een beroep op de gewoonte). Zo'n aansporing
aan zichzelf onthult iets uit de `incubatietijd' van het gedicht en werpt
licht op de intentie van de auteur.
De voortgang van het schrijven wordt in het handschrift zichtbaar
op twee niveaus. Doordat de dichter op een aantal plaatsen in de tekst
een datum noteerde, is de ontstaanstijd gegeven. Op microniveau laat
het handschrift ook zien, hoe de dichter voortging met het schrijven.
Fol. 7' (zie afbeelding bij gedicht [37] 'tCo.rtelick Mall) bevat in twee
kolommen de regels 273-358 en 359-470 van Huygens' satire. Behalve
in de marge aangebrachte verwijstekens en korte aanduidingen van citaten
is op dit blad duidelijk waar te nemen dat de inktkleur niet dezelfde
blijft en dat de schrijver meermalen een andere of opnieuw versneden
pen is gaan gebruiken. In dit verband wil ik echter vooral wijzen op de
groepsgewijze notering van de versregels. Terwijl de alexandrijn of jambische
zesvoeter regels van nagenoeg dezelfde lengte oplevert, wisselt
op dit blad de lengte van de geschreven regel toch zeer sterk. Met de
lengte van de geschreven regel als criterium zijn bepaalde blokken te
onderkennen. Betrekken we in de beschouwing bovendien de hellingshoek
van de regels, de hoogte van de letters en de penvoering, dan ontdekken
wij de eenheden waarin de dichter neerschreef wat hij in zijn
hoofd gecreëerd had. Dat dat neerschrijven niet `uno spiritu' gegaan is,
moge duidelijk zijn.S4
Ook in de handschriften van andere gedichten kunnen wij kiemcellen,
schema's en dateringen aantreffen. Vermeeren noemde `een tweetal
omschrijvingen' (...) `die een zijlicht op Constanters werkmethode' werpen:
een lijst bij gedicht [7 z] Aen de Vrije Nederlanden en een schema bij
[391 Proeve op 't beghinn der Klachten Ieremiae. Bij het handschrift van Batava
Tempe [ 3 6] vinden wij Dodonaeus als bron voor wetenschappelijke
5 3 Zie het commentaar bij l dit gedicht. g Zie ook brief z 4o in Worp, p^
54 de autograaf g n Ho wi vanschreef JYg ck 1651 chreef ens. Huygens: Postremos 78 versus 7 uno s irl- p
tu fundebam' (De laatste8 7 verzen stortte ik uit in één adem). Zie Zwaan r 977 p p. 2 9o.
Van Tri ^n e Cornelis schreef Huygens Yg in i 6 S 3in een uur of zeven ruim 400 4 regels. g Die
auto graaf vertoont een grote g regelmaat. g In zijn zijneditie heeft Hermkens de voortgang g gvan
Huygens' Yg schrijven schrijven nauwkeurig g ggevolgd. g Hij neemt aan dat de dichter toen gemiddeld 6o
Hij g
verzener p uur schreef. (Hermkens 1987,[281–[3i]).-
9 7^ p. Uit een brief aan Cats van 20 febru
ari 1622 weten wij wi dat Huygens Yg moeite had 'tCostelick Mall af te maken.
20 INLEIDING