Download deel 2 - Textualscholarship.nl

Hierna zingt ^ hij hij de bewerking gvan de psalm. P Dit is het middenluik. idd ik
De E aio g, us het et tweede tw zijluik, 1 , schetst wat het lied te weeg gheeft gebracht. g
Aanvankelijk "k l 1lijkt t het erop e P dat het (ook in figuurlijke ^ l zin) opklaart p en dat de
zon ggoed nieuws brengt. r . Helaas e weigert g de zon stil te staan en antwoord te
geven op zijn v vragen. ag Ten pgevoelens prooi aan tegenstrijdige evoelens `Schon gel-vlotich
vanemoede' g r. z6 gaat g de herdersjongen l g daarop pterug gnaar zijn 1 makkers.
De rest van dit slotstuk wordt in genomen
door een in drieën te verdelen
toes raak tot Daniel Heinsius (r. 265-440). Allereerst vraagt de ikfiguur hierin
p
^
oeinsius f H misschien hi en
de reden kan vertellen waarom de zon niet wenste te
antwoorden. Hij 1 somt een aantal vermoedens op: P Wilde hij weer snel terug gnaar
de roemvolle kust die hij 'smorgens g had achtergelaten? g Wenste hij hijsnel
in
Amerika het behoud va van Bergen op o Zoom bekend te maken? Wedijverde Wedijverde hij hij in
snelheid met SSpinola p di die van Bergen g op p Zoom weggevlucht gg was? Al deze
vermoedens blijken Godlof bewaarheid te worden (r. 26 5 - 3 04).
^
Vervolgenshij
Vhij ervol
Heinsius ins verzoekt een loflied aan te heffen. Zonder zijn hulp, p,
is de ikfiguur daartoe nu niet in staat. Zijn 1 hart stikt bijna 1 in het verwerken van
deplotselinge vreugde. g Als hij l wil voorgaan g dan zullen de ikfiguur ^ en zijn l
met metgezellen g hem volgen g
met hun lieren en luiten (r. 3o5-352).13
Het derde r en omvangrijkste e o g l deel van deze E ilo g us gebruikt g Huygens Yg om in
vermakelijkee regels ge
de identiteit van de herdersjongen 1 g in ballingschap g P te laten
samenvallen met die van de ikfiguur ^ Yg Huygens.
Vooral deze laatste aats honderd o versre versregels g zijn aan de basis gelegd g g van (diepte-) Pte
Ps YYgg
cholo ^sche
beschouwingen. Smit betoogt dat Huygens in de ballip de
'zelfvervreemdingprojecteert P l die hij 1 in zijn 1 voortgezet g verblijf 1 in Engeland g
ongetwijfeld^ bij zich o pmerkte.' 14 Hij ^ spreekt p van een `s p litsin gs-
of
verdubbelen g smots ef' en e formuleert als mogelijke gl verklaring g hiervoor dat
Huygens Yg aldus eenverantwoordingwil ee
even gevenvoor zijn 1 conflict: `de herder er is
de ve r- en g e 1 ste Huygens H Yge die niet naar Nederland terug gwil." Poulssen probeert p
in een uitvoerig g artikel aan te tonen dat er bij s Huygen Ygpsprake
is van een
godsdienstig g conflict dat in verband staat met zijn dichtrscha p.i6
Zwaan waa heeft e dit artikel afgedaan g als onleesbaar en verward. Hij ) is van meningg
dat de visie van Smit en Poulssen op P de psychische PY toestand van 'gespletenheid'
van Huygens Yg op P fantasie berust. Wie zoiets aanneemt past p op p'anachronistische ronistisc
wijze wijze een modernpsychopathologisch begrip be ri toe o op de lichamelijk en geestelijk g 1
gezonde g Huygens Yg die van zulke zaken nog g nooit gehoord g had en er in zij zijn 1
stevig eg Godsgeloof g ook niet vatbaar voor was'. Zwaan beschouwt deze regels g als
een spel P van Huygens. Yg `Meer dan een spel is het n!'17 iet
p
Het et is een spel p met woorden. De gelijkstelling g l gvan de balling gmet de ikfiguur gu
levert l prachtige g P i g1
cenes o de een is de echo van de ander.' 8 p w e e s p^
Hiernaast is het
ook een spel p met het genre g van de pastorale. P W. Vermeer heeft hierop pg gewezen.
Huygens uYg s gaat g zijn eigen g we g^zich bedienend van een gangbare g g literaire vorm,
del
pastorale waarvoor Heinsius in zijn Nederdu ytsche poemata m et het gedicht g
Pa s^
torael' het navolgenswaardige model leverde.' 9 Met dit slot van zijn
U tlandi ghe Herder doorbreekt Huygens Yg de ongeschreven g spelregel van de
pastorale P dat `de identiteit van herders of herderinnen binnen het gedicht g nniet
onthuld wordt.'20
403 [41 DE UIJTLANDIGHE HERDER