Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

GEZONDHEID 131
Heeft men gemeten - en zo ja hoe - in welke mate de wijze waarop de zieken geacht worden
financieel bij te dragen tot de zorgverlening ongelijkheden kan veroorzaken in de toegang
tot de zorgen ?
Volgens het UNIOP-onderzoek dat eind 1988 werd uitgevoerd voor rekening van het
Ministerie van Sociale Zaken, voelt zowat 12% van de totale bevolking zich getroffen door
de maatregel die een einde heeft gemaakt aan het stelsel van de derde betaler in de
ambulante geneeskunde.
Van die 12% zijn er 60% die bepaalde gezondheidsuitgaven uitstellen, 11% die zeggen geen
beroep meer te doen op de diensten van een specialist en 8% die zeggen geen beroep meer
te doen op de diensten van een huisarts.
Men kan ervan uitgaan dat die percentages, die onder de globale bevolking werden
opgetekend, hoger zouden liggen bij de economisch minder begoede bevolking. “Ook al
werd de maatregel versoepeld en al werden er bepaalde vrijstellingen toegestaan, o.a. voor
gezinnen met financiële problemen, toch zijn bepaalde gezinnen opnieuw gaan denken dat
zich behoorlijk verzorgen voor hen een ontoegankelijke luxe zou blijven ; het is te vrezen dat
het opgeven van het stelsel van derde betaler in de ambulante geneeskunde tot een
overconsumptie van de ziekenhuisgeneeskunde zal leiden ...” “De gevolgen hiervan werden
nooit ernstig geëvalueerd” onderstreepte het Verslag van de Interdepartementale Commissie
voor Armoedebestrijding.
Het toestaan van uitzonderingen op de toepassing van de derde betaler is moeilijk en
beantwoordt niet aan de noden van de personen die het bestaansminimum genieten. De
OCMW-voorzitter van Sint-Gillis stelde tijdens de ontmoeting van de sociale hulpverleners
van Sint-Gillis in 1987 vast dat “de afwijkingen op het stelsel van de derde betaler een
opdeling in categorieën inhouden van de sociaal verzekerden en een bron van uitsluiting
vormen door het toestaan van uitzonderingen, aan bepaalde onbemiddelde personen, die de
stempel van armoede gaan dragen.”
De vragenlijst van Charleroi stelde in het licht dat slechts weinig gezinnen met kleine
inkomens konden genieten van de voorziene afwijkingen en toegang konden krijgen tot
gezondheidszorg via het systeem van de derde betaler. Ze hebben het veeleer over
“regelingen” met hun arts of een beroep doen op de dienst spoedgevallen van de openbare
ziekenhuizen.
Ze halen er ook de limieten van aan. “Nadat ik al twee keer bij mijn arts geweest ben, en hij
mij niets doen betalen had, durf ik er niet meer terugkeren. Ik ben beschaamd. Hij moet
ook leven !” “In de dienst spoedgevallen onderzoekt een arts mij, geeft me een voorschrift ...
soms geeft hij mij een gratis staal. Maar achteraf heb ik toch het geld niet om me te
verzorgen.” Bovendien krijgen ze soms achteraf de factuur van het ziekenhuis
toegestuurd... Hoe dan ook, het gaat om een veel duurdere oplossing dan het gebruik
maken van de ambulante geneeskunde.
De gelijkheid van toegang tot zorgenverstrekking stelt zich vervolgens op het niveau van de
last die het remgeld vertegenwoordigt, de bijdrage tot de uitgaven voor verzorging die ten
laste van de patiënt blijft. “Bevindt het remgeld voor een gemiddeld inkomen in België zich
op een heel sociaal of democratisch niveau”, dan dreigt een remgeld toch afschrikkend te
zijn voor een arm gezin of een bestaansonzeker gezin dat niet aan de voorwaarden voldoet
om een W.I.G.W.-voorkeurstarief te genieten.
Globaler gezien, moet het ook mogelijk zijn te bepalen dat de categorieën met een laag
inkomen - waarin het ziektecijfer tevens het hoogste is - een groter deel van hun inkomen