Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

een deel van de burgers treft, een soort van sociale apartheid waarvan werkloos zijn één van
de belangrijkste kenmerken is. Zelfs al is armoede niet met werkloosheid gelijk te stellen,
dan blijft ze toch zeer gevoelig voor de ontwikkeling die de werkloosheid kent. Die
ontwikkeling hangt zelf af van de economische groei en het economische verkeer
wereldwijd, maar ook van het economische en sociale beleid dat op verschillende niveaus
(Europa, Staten, Gewesten,...) wordt gevoerd.
Het verhaal van mijnheer R.
R. leeft al twee jaar van het OCMW. Het viel hem bijzonder zwaar om naar het
OCMW te gaan en er op zijn 48ste te vragen of hij recht had op financiële steun.
Maar omdat hij helemaal blut was, kon hij niet anders en hij heeft zijn schaamte
moeten overwinnen, de schaamte van de armoede, van geld te moeten vragen om te
kunnen leven. Des te meer daar hij die toestand niet gekozen heeft, maar dat het
leven en de maatschappij die voor hem gekozen hebben. In zijn hele leven is hij nog
nooit arm geweest. Hij was 14 jaar toen hij begon te werken en de schoolbanken
verliet voor de hitte van de hoogovens in een staalfabriek. Hij is er 24 jaar gebleven.
Het werk was er lastig en zwaar. Het “monster”, zo noemt hij de fabriek, produceerde
staal, maar bracht ook gekwetsten en zelfs doden voort. Zijn werk stelde hem in staat
om vele jaren lang een behoorlijk leven te leiden. Hij trouwde en had twee kinderen.
Zijn vrouw werkte onregelmatig, vooral als hulp in het huishouden. Hij kocht een huis
en wilde dat zijn kinderen studeerden zodat ze later “proper werk” konden krijgen.
De fabriek kende verschillende herstructureringen, maar doordat hij nog niet te oud
was, werd hij gespaard. Tijdens de herstructureringsperiodes volgde hij
bijscholingen. Ook in die periode bleef hij vechten voor zijn baan. De solidariteit in
en voor het werk heeft hij beleefd tot op de dag dat die solidariteit niet groot genoeg
was om de crisis die de fabriek doormaakte het hoofd te bieden. Hij werd ontslagen,
en “schreef zich in op de dop”. “Als men z’n hele leven gewerkt heeft, valt het niet
mee om niets te doen”. Maar de hele streek was getroffen en het was al werkloosheid
wat de klok sloeg. Met zijn vervangingsinkomen kon hij niet meer leven zoals vroeger
en zijn vrouw werkte niet meer. Door zijn statuut van samenwonende verminderde de
werkloosheidsuitkering. Noch zijn vrienden, familieleden of de FOREM konden hem
aan een baan helpen. Na een paar jaar zegt men hem dat hij werk moet vinden of dat
hij anders “geschorst” zal worden. De werkgevers vinden hem te oud en te slecht
gekwalificeerd. Hij krijgt heel wat opmerkingen te horen omdat hij thuis van alles
doet. “Als je stempelt, mag je niets doen. Je moet voor je TV-toestel blijven zitten,
maar ik kan dat niet, ik moet iets doen.” Op een dag heeft men de werkloosheidsuitkering
ingetrokken wegens abnormaal lange werkloosheid. Hij viel toen zonder
inkomen, en na een paar weken en heel veel aarzeling is hij naar het OCMW gegaan.
Zijn leven is totaal veranderd. Hij heeft gewerkt om aan de miserie te ontsnappen,
maar doordat hij geen werk meer had, heeft de miserie hem toch te pakken gekregen.
Levensverhaal, verteld door Mijnheer R. uit Tubize, 1994.
• Het recht op arbeid
ARBEID EN SOCIALE BESCHERMING 161
De Universele Verklaring van de Mensenrechten (art. 23 § 1) stelt dat “eenieder recht heeft
op arbeid, op de vrije keuze van zijn arbeid, op billijke en bevredigende arbeidsvoorwaarden
en op bescherming tegen de werkloosheid.” Het Europees Charter over de