Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

armoede leven een beroep op verschillende instellingen en diensten: voor werk, sociale
bijstand, justitie, gezondheid, jeugdwerk...
“Eigenaardig genoeg vechten de gezinnen vaak tegen de instanties die hen willen
helpen.” (Lutte Solidarité Travail)
Sinds die opmerking is er meer aandacht gekomen voor de noden, de positie en de ambities
van de burgers die in armoede leven - voor zover die tot uiting komen in de bewegingen
waar arme mensen het woord nemen - en van de medewerkers van instanties die zich
bezighouden met armoedebestrijding.
De OCMW’s blijken alleen te staan :
PERSPECTIVEN 411
“Wij krijgen te weinig steun in gevechten die we nooit kunnen winnen. We vechten er
bijvoorbeeld voor dat mensen die afhangen van het OCMW ook betrokken worden bij
programma’s tegen de werkloosheid en bij de diverse maatregelen om werklozen weer
aan het werk te krijgen. Als we geen andere bondgenoten vinden, dan zou het werk dat
wij hier doen wel eens een schijnvertoning kunnen worden.”
(een OCMW-vertegenwoordiger tijdens het Forum van 17 oktober 1994)
De OCMW’s moeten een soort maatschappelijke alarmbel worden. Ze moeten luisteren naar
wat de burgers te zeggen hebben om op basis daarvan blijvende oplossingen voor te stellen,
ook als dat eigenlijk buiten hun bevoegdheid valt.
In het Verslag wordt vermeld hoe de OCMW’s hier en daar de rol van advocaat spelen.
Geleidelijk aan treedt het OCMW een beetje uit de marginaliteit waarin het, als
overheidsinstelling en laatste verplichte station voor burgers die verder nergens meer
terechtkunnen, verzeild was geraakt.
De OCMW’s willen langzaam aan meer doen dan alleen maar het bestaansminimum uit te
betalen.
“Het OCMW is een noodantenne geworden in een kamp van thuisloze vluchtelingen
die zich niet herkennen in het beeld dat van hen wordt opgehangen. Als het gaat
luisteren naar mensen die vragen om steun voor hun keuzes, als het de oplossingen
voor hun problemen gaat zoeken buiten zijn eigen structuren, dan kan het bijdragen
tot een nieuw sociaal beleid: buurthuizen, lokale werkhuizen, projecten die een breder
perspectief openen.” (uit ‘Quand le ferrailleur débrouille l’institution’. Bijdrage van het OCMW van Sint-
Gillis aan het Algemeen Verslag over de Armoede, 1994).
Enerzijds moeten de mensen die in armoede leven altijd kunnen terugvallen op een
veiligheidsbasis wat hun rechten betreft, anderzijds hebben ze nood aan plaatsen waar ze
weer met elkaar kunnen leren praten (op en democratische manier met elkaar omgaan),
zodat ze in hun sociale relaties hun toevlucht niet hoeven te zoeken in geweld. Die dubbele
noodzaak komt in het Verslag sterk naar voren.
De hulpverleners leren oor te hebben voor sociale ellende, de mensen die in armoede leven
informeren over hun rechten, eigen keuze van de vorm van hulpverlening, actieve
betrokkenheid bij het dossier voor hulpverlening, meer garanties en zekerheid over
toekomstgerichte vormen van hulp (vorming, gezondheid, huisvesting,...): stuk voor stuk
ideeën om de bestaande relatie van de mensen die onder de armoede lijden met de
hulpverlenende instanties te veranderen in een partnerschap met de overheid.