Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

ARBEID EN SOCIALE BESCHERMING 167
• Precaire arbeidsvoorwaarden in de non-profit sector en controle van de sociale
diensten
Onzekere arbeidsvoorwaarden vormen niet het monopolie van de privé-sector.
Onregelmatigheden in de arbeidscontracten vindt men soms ook bij de openbare diensten of
in de verenigingen zonder winstoogmerk. Die situatie is voor de armen volkomen
onduldbaar: zij moeten vaststellen dat hun situatie, soms in naam van de integratie, nog
onzekerder wordt gemaakt door degenen die hun in feite uit de bestaansonzekerheid zouden
moeten helpen.
Heel wat arme mensen werken bijvoorbeeld ook in de beschutte werkplaatsen. Sommigen
zijn gehandicapt en ontvangen naast hun loon van de beschutte werkplaats ook nog een
uitkering. Maar ze werken dan in feite voor een laag loontje want ze verliezen een groot
deel van hun uitkering als ze in de beschutte werkplaats werken. Anderen hebben dat niet en
hun inkomen ligt dan ver onder het minimumloon.
“Het ergste is dat je nergens anders nog werk vindt, als men weet dat je in de
beschutte werkplaats hebt gewerkt: je draagt een stempel.”
“Mijn invaliditeitsuitkering is afgeschaft. Ik werk in de beschutte werkplaats en
verdien te weinig. Ik kan maar deeltijds werken. Ik heb als kind een hartoperatie
gehad en ben maar weinig naar school kunnen gaan.”
S. vertelt: “Na 20 jaar anciënniteit verdien ik in de beschutte werkplaats 160 fr. per
uur.”
L. vult aan: “Mijn vrouw verdient er 1.336 fr. per maand bovenop haar
invaliditeitsuitkering.”
“Er is in de beschutte werkplaats geen vakbondsafgevaardigde. Eén van de
werknemers had een brief geschreven naar de baas en de handtekening van mijn
vrouw vervalst. Mijn vrouw kon het niet geschreven hebben, want ze kan niet lezen.
Toch werd ze onmiddellijk aan de deur gezet.”
De jongste tijd ontstaan er nieuwe initiatieven, die men in Vlaanderen ‘sociale
werkplaatsen’ noemt. Ze zijn bestemd voor mensen die elders geen kansen krijgen.
Tegenover de beschutte werkplaatsen hebben ze het voordeel dat de lonen er hoger zijn. De
ervaring met de beschutte werkplaatsen leert ons echter dat de stempel die je daar krijgt
soms je kansen op gewoon werk verkleint in plaats van vergroot. In het Europees sociaal
recht worden werknemers van sociale werkplaatsen overigens niet als werknemers
beschouwd.
Het leven van de armen is vaak één lange tocht om een plekje te vinden waar ze thuishoren.
Hun bestaanszekerheid hangt af van de anderen. Zonder hulp zetten ze hun weg voort, op
zoek naar een inkomen. Men verwijt de werkzoekenden soms hun gebrek aan mobiliteit.
Voor sommige armen is mobiliteit een voorwaarde om te kunnen leven, maar ze worden
soms gedwongen te zwerven, doordat men weigert hen te helpen zodat ze een
“menswaardig” leven kunnen leiden.
D. was matroos. Omdat zijn zoontje een zwakke gezondheid heeft, verlaat hij de
marine. Daar dat als een vrijwillig vertrek wordt beschouwd, heeft hij geen recht op
werkloosheidsuitkeringen. Hij vraagt geld aan het OCMW van de gemeente, waar hij
te horen krijgt dat hij maar wat had moeten sparen toen hij nog werk had. Daarna
trekt hij met zijn caravan van gemeente naar gemeente, van OCMW naar OCMW tot
hij er een vindt dat hem een artikel 60 voorstelt (dus tewerkstelling door het OCMW).
Didier, militant Lutte Solidarité Travail, juli 1994.