Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

over mislukken op school en over de remedièring daaraan, iedereen zijn zeg heeft -
leerkrachten, pedagogische onderzoekscentra, experten van de OESO en de administratie -
en alleen de slachtoffers zelf van dat schoolfalen niet worden gehoord”.
1. De schoolloopbaan van de kansarmen of de bevestiging van de uitsluiting
Er zijn weinig exacte gegevens, en vooral weinig cijfergegevens beschikbaar over de
schoolsituatie van de kansarmen.
Toch zijn hierrond al studies opgezet. We kennen getuigenissen, ervaringen en bedenkingen
van betrokken gezinnen en jongeren, evenals van mensen die zich voor hen inzetten op
school of daarbuiten.
Het is niet alleen belangrijk de situatie van de meest kansarmen op school te kennen, maar
ook essentieel om te begrijpen hoe een jongere, die van kindsbeen af in armoede heeft
geleefd, in een vicieuze cirkel terecht komt die hem rechtstreeks naar de uitsluiting leidt, en
vooral hoe een school ertoe kan bijdragen om deze cirkel te doorbreken.
Na de loopbaan van een kansarm kind te hebben overlopen van bij de geboorte tot de
volledige schoolcyclus, zullen daarom een aantal constanten in deze hele cyclus onderzocht
worden. We zullen algemene voorstellen formuleren, waarvan de meeste in de hierna
volgende hoofdstukken uiteengezet worden.
De vroege kinderjaren
ONDERWIJS 333
Door de moeilijkheden waarin zijn milieu verkeert (op gebied van huisvesting, financiële
middelen, kennis, enz.), komen de psychomotorische ontwikkeling en de gezondheid van
het kansarme kind al vóór zijn geboorte in het gedrang. Van kindsbeen af loopt het kind een
achterstand op in ontwikkeling en vervolgens in taalgebruik.
We stellen ook vast dat zijn gezin minder dan andere kan genieten van allerlei
hulpverlenende diensten voor jonge gezinnen omdat het niet eens weet dat deze bestaan,
omdat het deze diensten niet kan bereiken (kosten, verplaatsing, werkuren, enz.), of omdat
de gezinsleden bang zijn voor de gevolgen (negatieve beoordelingen, hospitalisatie of
plaatsing van het kind, enz.).
Aangezien de bijdrage van de familiale omstandigheden bepalend zijn voor de
psychomotorische ontwikkeling en het succes van de daarop volgende schoolloopbaan van
het kind, is het belangrijk voor de instellingen en verenigingen die werken met gezinnen
met jonge kinderen (Kind en Gezin, kinderkribbes en andere opvangmogelijkheden,
speeltuinen, “maisons vertes”, ...) om de meest kansarme gezinnen te ontmoeten en met hen
te werken. Deze gezinnen rekenen op onthaal, hulp, uitwisseling. Positieve experimenten
inzake een gezinsbenadering bestaan.
“Vervolgens hebben we een “baby-club” opgezet en we hebben hem geleerd naar de
anderen toe te gaan, vergezeld van zijn ouders. Dat heeft hem vertrouwen geschonken.
Voordien sloeg hij iedereen; nu gaat hij overal heen; hij is niet langer bang voor
anderen.