Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

* Vergeten senioren : armoede en derde leeftijd
“We zijn met ons twee, ik ben 89 en mijn levensgezellin 93 jaar. Ze is volledig invalide
en wordt thuis verzorgd. We wonen in een appartement dat we niet meer kunnen
betalen en we kunnen niet verhuizen door gebrek aan middelen, en nochtans is zij
oorlogsweduwe van 14-18. Wat moeten we doen ? Ze gaan ons aan de deur zetten; er
staat ons maar één ding te doen, ons van kant te maken”.
Noch door de organisaties die de armen mobiliseren, noch door de OCMW’s die een
bijdrage tot dit Algemeen Verslag hebben geleverd, werd specifiek om aandacht gevraagd
voor de bejaarden die in armoede en uitsluiting leven. Daarentegen werd de oproep via de
pers om getuigenissen voor het Verslag te leveren, door heel wat bejaarden beantwoord.
Talrijk zijn de getuigenissen over hoe moeilijk het is om rond te komen met een karig
pensioentje. Talrijk ook zijn de getuigenissen waaruit blijkt hoe eenzaam - en daardoor ook
‘verborgen’ - deze vergeten groep leeft. Deze individuele getuigenissen die van de meest
weerbaren zelf uitgingen, worden bevestigd door de ervaringen van de thuisverpleging en de
diensten voor gezins- en bejaardenhulp :
“Deze patiënten leven vaak geïsoleerd. Dat drukt zich uit in eenzaamheid, in het
opgetogen zijn over de komst van de verpleegkundige. Ze zijn vaak sociaal uitgesloten
en hebben bovendien geen middelen om zich te verplaatsen”.
Over hoeveel oudere mensen in armoede leven bestaan nogal uiteenlopende
gegevens. Sedert 1969 hebben bejaarden die over onvoldoende inkomsten beschikken
- bijvoorbeeld een pensioen dat onder de armoedegrens ligt - recht op het
Gewaarborgd Inkomen voor Bejaarden (GIB), een bestaansminimum zeg maar.
Begin 1994 ontvingen 111.968 bejaarden het GIB. Geplaatst tegenover het totaal
aantal pensioengerechtigden (1.607.424 personen in 1992), betekent dit dat ca. 7 %
van de uitkeringsgerechtigde gepensioneerden in armoede leeft. Daarnaast dient nog
de groep van ca. 7,5 % personen, ouder dan zestig jaar, gerekend die op 1 januari
1994 een bestaansminimum trokken.
Recent onderzoek (Centrum voor Sociaal Beleid, UFSIA, 1992) brengt aan het licht
dat vooral hoogbejaarden en alleenstaanden het meest risico lopen om in armoede te
leven. De helft van de mensen die ouder zijn dan 75 en alleenstaande zijn leven in
bestaansonzekerheid.
De problematiek van senioren die in armoede leven speelt zich in de rand van onze
samenleving af. Het lijkt de groep die het minst in contact komt met voorzieningen en het
meest geïsoleerd is. Dit thema kwam niet specifiek aan bod binnen dit rapport hoewel het
nochtans om bijzondere aandacht vraagt.
• Dit rapport pleit voor een verdere doorlichting van de levenssituatie van
vooral de hoogbejaarde alleenstaanden die moeten zien te overleven met een
minimum-inkomen.
• Enkele krachtlijnen voor een gezinsbeleid
GEZIN 41
• Een gezinsbeleid vanuit de armsten zal langdurige impulsen ontwikkelen die
mensen in staat stellen om zich als gezin veilig en gesteund te weten