Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

Een muur van misverstanden doorbreken
ONDERWIJS 341
De betrekkingen tussen kansarme ouders en leerkrachten lijken vaak te berusten op een
dubbel misverstand dat voortspruit uit een tweevoudige onwetendheid. Het zijn twee
werelden die vreemd zijn voor elkaar, bang zijn voor elkaar en geen oog hebben voor de
inspanningen die zij voor de kinderen doen. Wat weten de leerkrachten over de
levensomstandigheden van de ouders? Weten zij in welke mate zij door het mislukken op
school, van henzelf of van hun kinderen, getroffen worden? Beseffen zij hoe vernederend
het is als zij het rapport van hun kinderen niet kunnen lezen? Maar wat weten de kansarme
gezinnen over de inspanningen die de scholen leveren om de mislukkingen op school te
beperken, over de moeilijkheden van gemotiveerde leerkrachten die blijven geloven dat
iedereen moet kunnen leren en vooruitgang boeken en die stoten op onaangepaste structuren
en op een defaitistische mentaliteit?
Uit heel wat ervaringen is gebleken dat, als de betrekkingen tussen school en ouders
verbeteren, de kinderen vorderingen maken en zich ontplooien en het isolement waarin
kansarme ouders leven wat verdwijnt.
• Die betrekkingen, die worden gekenmerkt door wederzijds onbegrip, moeten
worden herdacht en in het teken gesteld van een samenwerking waarin de
kinderen, de ouders en de school zichzelf zien als actoren die actief betrokken
zijn bij opvoeding en onderwijs.
Het lijkt evident dat men een op samenwerking en partnerschap gebaseerde relatie alleen
kan aangaan als men een positief beeld heeft van zichzelf en van de andere, wat tot uiting
komt in de erkenning dat elk een nuttige en interessante rol te spelen heeft, in wederzijds
vertrouwen in elkaar, in het verlangen om samen iets te doen, in de gedachte dat iedereen
zijn best doet. Dat zijn ongetwijfeld voorwaarden waaraan zelden wordt voldaan maar die
aan de basis liggen van heel wat acties.
De school moet er zich in zekere zin ook bewust van worden dat zij maar een deel van het
culturele erfgoed van de samenleving overdraagt en dat zij niet de enige instantie is die voor
de opvoeding van de kinderen instaat. Voorts zijn ook de motivatie van ouders en kinderen,
de ideeën die zij doorgeven en hun morele opvattingen weliswaar ánders, maar tegelijk ook
interessant voor iedereen.
Samenwerken betekent ook zich bewust worden van het feit dat de verhoudingen tussen de
actoren vaak worden gekenmerkt door macht, door angst (de school is bang voor de ouders,
de ouders voor de school en de kinderen voor beide) en door onbegrip voor elkaars
behoeften en verwachtingen.
Hoe maakt men van de betrekkingen tussen ouders en school een opbouwende kracht?
Uit tal van experimenten blijkt dat men vele gelegenheden moet scheppen om elkaar te
ontmoeten en veel aandacht moet besteden aan de omstandigheden waarin die ontmoetingen
tussen ouders en school verlopen, om niet de volgende uitspraken te moeten horen:
“Ik ben naar de oudervergadering geweest. Wat merk ik daar? Niemand die met me
praat!...Dat noem ik geen oudervergadering.”
“Ik ben ooit eens naar een open-deur-dag geweest. Ik kwam daar bij een mevrouw
terecht en ik stelde haar een aantal vragen. Zij zegde me: ik beloof u dat als u uw kind