Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

of tegen gedragspatronen, die negatief zijn voor de gezondheid terwijl men voor het overige
alle factoren die de gezondheid van deze mensen schaden, zou laten toenemen.
Waarschijnlijk zal men slechts resultaten kunnen boeken inzake individuele
gedragspatronen als de minst begunstigde sociale groepen tegelijk voelen dat de politieke en
sociale verantwoordelijken tegelijkertijd een beleid voeren dat doelgericht alle hinder
waarvan zij het slachtoffer zijn, wil aanpakken, en indien men er tegelijkertijd over waakt
hun de nodige middelen aan te reiken om hun gezondheid in handen te nemen.
Moet er immers nog aan worden herinnerd dat de minder begunstigde sociale groepen meer
dan de andere blootstaan aan de verschillende soorten van agressie tegen de gezondheid,
door de woontoestand, de werkomstandigheden, het milieu, de voeding, en we zouden nog
andere factoren kunnen opsommen, zoals angst voor werkloosheid, consumptie van
passieve vrijetijdsbesteding, afwezigheid van enige erkende activiteit en het gevoel van
nutteloosheid, verscheurde families, schaamte, verwerping ... ?
Zowel de benadering van de participatieve enquête van de Beweging ATD Vierde Wereld in
Charleroi, het verslag AZG-Forum, de onderzoeken van ziekenfondsen over de situaties van
onverzekerbaarheid, de opmerkingen van ziekenfondsen en OCMW’s, geformuleerd aan de
hand van de aanvragen voor financiële hulp, over de bijzondere situaties van onzekerheid,
als de collectief gedane vaststellingen tijdens de studiedag van het “Forum Bruxellois de
lutte contre la pauvreté”, “L’accès à la santé, une santé à deux vitesses ?”, tonen aan dat een
steeds groter aantal personen zich in grenssituaties bevinden aangaande hun gezondheid,
hun economisch overleven en andere domeinen van hun leven. Men dacht dat de
veiligheidsnetten die de Staat in de maatschappij geweven heeft, goed aan elkaar geknoopt
waren : men merkt dat er niet alleen mensen zijn die door de mazen van die netten vallen
(verlies of vermindering van de vervangingsinkomens, niet-toegang tot essentiële diensten,
isolement...) maar dat sommige mensen bovendien nooit de middelen gekregen hebben om
ervan te genieten.
Dient het gezegd dat “zijn gezondheid verliezen (als men er toegang toe had) en het
vermogen om zich naar behoren te verzorgen, de uitoefening van de andere rechten (te
werken, als gezin te leven, voldoende inkomsten te hebben) moeilijker maakt ? En dat
omgekeerd, het gemis van de andere rechten, het recht op gezondheid in het gedrang brengt?”
4/ DE KOST VOOR NIET-TOEGANG TOT VERZORGING
GEZONDHEID 139
De meeste restrictieve maatregelen die de laatste jaren genomen werden, kwamen er in
naam van de budgettaire gestrengheid : de kosten voor de gezondheid moeten beheerst
worden.
Zo werden de sommen opgetrokken die de patiënten effectief moeten betalen voor de
raadplegingen, het huisbezoek van een arts, de ziekenhuiskosten, de behandelingen voor
kinesitherapie, logopedie, voor een bril, geneesmiddelen, tandverzorging.
Hebben deze maatregelen, wanneer men ze toepast op de kansarme bevolking, niet het
omgekeerde effect van wat beoogd werd ? De getuigenissen en bedenkingen van mensen
die in armoede leven gaan in dezelfde richting als die van de veldwerkers. “Het is me
overkomen de arts niet te kunnen opbellen, terwijl ik wist dat ik hem nodig had, bij gebrek
aan geld ... Zelfs al had ik een raadpleging kunnen hebben, ik zou de behandeling niet
kunnen betalen hebben, waartoe dient het dan ? Het is beter zijn geld te houden om te eten.
Maar het probleem was dat mijn ziekte verergerde omdat ze niet verzorgd werd en dat ik
uiteindelijk in het ziekenhuis moest opgenomen worden.”