Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

“Wat diegene die in armoede leeft doet spreken is niet zijn ellende en zijn schande,
maar juist zijn inspanning om menselijk te zijn, dezelfde inspanning die wij leveren.”
Er ontstond ook hoop dat het Verslag tegelijk een breuk en een stap vooruit in het
politieke beleid zou betekenen.
“Wij vragen ruimte en tijd om tot samenwerking te komen tussen de politieke wereld
en de mensen die in armoede leven zelf. Uit onze dagelijkse strijd voor de erkenning
van onze rechten halen wij de voorwaarden en de zekerheden waarop wij de aandacht
willen vestigen en die in ieder geval deel moeten uitmaken van een sociaal beleid dat
zijn doel wil bereiken: werken aan de ontvoogding en het volwaardige burgerschap
van de mensen die het ergst onder de armoede lijden.”
Lutte, Solidarité, Travail. Cahier de revendications, november 1992.
“Wie geen rekening houdt met de inbreng van degenen die door hun lijden experts zijn
geworden in menselijkheid en kenners van een maatschappij die weet wat mensenrechten
in het dagelijkse leven van een man of een vrouw betekenen, begaat een
dubbele onrechtvaardigheid: onrechtvaardigheid tegenover de maatschappij als
geheel, omdat we die zo verminken en ontdoen van het deel dat het zwaarste lijdt; en
onrechtvaardigheid tegenover diegenen die het ergst onder de armoede lijden, want
als we hen niet aanspreken en nooit hun hulp inroepen, dan laten we hen achter met
een gevoel van absolute maatschappelijke nutteloosheid.”
Internationale beweging ATD Vierde Wereld, forum “Werken aan de toekomst met de
Vierde Wereld”, Brussel, december 1987.
• Een breuk
INLEIDING 14
Het initiatief voor dit Verslag werd echter ook op heel wat twijfels onthaald. Men hoorde
bijvoorbeeld: de mensen die in armoede leven zijn al aan het woord gekomen, of : er is
duidelijk veel maatschappelijk leed, maar de mensen die onder de armoede lijden werden
nooit verzocht om daarover te spreken in het kader van collectieve onderhandelingen en op
die manier deel te nemen aan de democratie. Maar men hoorde ook: heel vaak worden er in
naam van de armoedebestrijding maatregelen genomen die de aftakeling van sociale
verworvenheden en de sociale zekerheid juist in de hand werken en gericht zijn tegen de
mensen die in armoede leven en de arbeidersklasse waartoe zij behoren.
Een breuk is nodig, want de traditionele institutionalisering van armoede als probleem
maakt ons doof voor de stem van de mensen die in armoede leven en versterkt ongetwijfeld
de overheersing van die armen. Noodzakelijke breuk : de actoren die aan dit Verslag
hebben meegewerkt, hebben zich de vraag gesteld of de vormen van directe armoedebestrijding
die tientallen jaren lang werkten met gerichte maatregelen, specifiek voor de
mensen die in armoede leven, niet tot gevolg hebben dat de mensen die in armoede leven
gewoon blijven bestaan, zodat armoede en tweederangsburgerschap als het ware worden
bestendigd.
Dienen dergelijke vormen van armoedebestrijding niet in de eerste plaats om de negatieve
effecten van het indirecte beleid te verzachten ? Het indirecte beleid, dat wil zeggen : de
algemene maatregelen inzake werkgelegenheid, sociale zekerheid, huisvesting,... die
invloed hebben op de levensomstandigheden en de sociale positie van de mensen die in
armoede leven en op het ontstaan van armoede in de samenleving.
“Wij willen geen speciale rechten voor de mensen die in armoede leven, wij willen een
samenleving waarin wij als volwaardige burgers worden erkend.”