Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

enerzijds en de uiterst lage scholingsgraad en beroepskwalificatie van de armsten
anderzijds, is het bewijzen van werkwilligheid een hopeloze zaak. In het stellen van deze
voorwaarde gaat het sociaal integratiecontract nog een stap verder, door simpelweg
diegenen die de opgelegde voorwaarden niet nakomen te schorsen.
Binnen de dialoog-werkgroep wordt dan ook gepleit voor het bestaansminimum als
een onvoorwaardelijk recht, gebaseerd op een minimaal sociaal-administratief
onderzoek.
Er moet een leefbaar minimum-inkomen ter beschikking worden gesteld van iedereen die
objectief in nood verkeert. Om uitsluiting te voorkomen mag dit recht aan geen enkele
voorwaarde gekoppeld worden. Enkel voor de aanvullende steun zouden realistische
voorwaarden kunnen gesteld worden.
Een aantal OCMW-verantwoordelijken die niet aan de dialoog hebben deelgenomen,
hebben het moeilijk met het ‘onvoorwaardelijk’ recht. Naast rechten heeft iedereen ook
plichten, stellen ze. Uiteraard is er het solidariteitsprincipe. Maar dit houdt in dat ieder naar
eigen vermogen zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid op zich neemt. Zij menen dat
een onvoorwaardelijk BM de afhankelijk in de hand werkt, wat zeker indruist tegen de idee
van gelijkwaardigheid en partnerschap. Anderzijds valt te vrezen dat zo’n onvoorwaardelijk
BM zal leiden tot de verzwakking van het bijstandssysteem dat moet worden voorbehouden
aan hen die er werkelijk nood aan hebben.
Ook van de kant van organisaties waar de armen het woord nemen en die niet rechtstreeks
bij de dialoog waren betrokken, worden kanttekeningen geplaatst :
De term ‘onvoorwaardelijk’ moet worden geïnterpreteerd als een garantie. We hebben het
hier inderdaad niet over een algemene toelage maar over het bestaansminimum en de
maatschappelijke bijstand, twee zaken die ontegensprekelijk gebonden zijn aan
voorwaarden inzake inkomen, leeftijd. Net zoals de OCMW’s gebruiken bepaalde ‘Vierde
Wereld’-organisaties niet graag het woord ‘onvoorwaardelijk’.
Dit woord kan inderdaad suggeren dat de arme mensen bepaalde rechten opeisen zonder
daarom hun verantwoordelijkheden op te nemen, wat helemaal niet hun bedoeling blijkt te
zijn. De OCMW’s hebben het woord ‘plichten’ toegevoegd en bewijzen op die manier dat
de armsten verdacht worden van een zekere luiheid. De verenigingen die deelgenomen
hebben aan de realisatie van het Rapport vragen om ‘plichten’ te vervangen door
‘verantwoordelijkheden’. Om verantwoordeliijkheden te kunnen opnemen, moeten tegelijk
de rechten worden gerespecteerd. Beide zijn onlosmakelijk verbonden. De
verantwoordelijkheden hangen af van de rechten en men kan van de verantwoordellijkheden
geen voorwaarde maken voor de rechten.
Het woord ‘onvoorwaardelijk’ moet worden vervangen door ‘niet gebonden aan
voorwaarden die, gezien de voorgeschiedenis en de huidige situatie van de rechthebbende,
onvervulbaar zijn’. We kunnen beter het begrip ‘minimaal socio-administratief onderzoek’
vervangen door ‘onderzoek dat het recht op een privéleven respecteert’. Dit laatste begrip is
eerder operationeel dan minimaal: aangezien er sprake is van een ‘recht’ bestaat er ook
mogelijkheid tot verhaal.
• Aanvullende steun : een levensnoodzakelijke gunst of een recht ?
OCMW 85
De feiten zijn duidelijk : het BM is ontoereikend om als volwaardig burger te kunnen