Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

• Kennis van het gezinsleven van de armste mensen
Om de betekenis te begrijpen van het gezinsleven voor heel arme gezinnen, is het uitermate
belangrijk om grondig kennis te krijgen van de geschiedenis en het verleden van de
gezinsleden die over generaties heen in armoede leven. Een aantal aspecten die verband
houden met het uiteenvallen van arme gezinnen dienen in een dynamisch perspectief
bekeken te worden. Men mag niet uit het oog verliezen dat veel situaties de weergave zijn
van een moment uit het leven van de mensen. Soms zijn ze enige tijd alleen, dan vormen ze
opnieuw een gezin om later door omstandigheden weer geïsoleerd te zijn. Deze dynamiek
ontgaat talrijke onderzoekers (op het vlak van het verzamelen van statistieken bvb.) die
slechts een momentopname van de gezinnen registreren.
* Alleenstaand
Een man, die 35 jaar lang een onderkomen vond in een opslagplaats en als “alleenstaande”
gekend is, vertelt op een dag dat hij een dochter heeft.
Een man die voortdurend verhuist, zonder achterhaalbare reden, laat zich, na lange tijd,
ontvallen dat hij een woning zoekt waar hij met zijn kinderen kan samenwonen.
In heel wat onderzoeken (zie o.m. cijfers inzake het Bestaansminimum) wordt vastgesteld
dat arme mensen hoofdzakelijk bij de “alleenstaanden” of bij de “éénoudergezinnen” te
vinden zijn. Dit is een beeld van de buitenkant van de armoede. Aan de binnenkant
ontmoeten we mensen die voortdurend verwijzen naar de andere - vaak feitelijk afwezige -
leden van het gezin.
De werkelijkheid leert ons immers dat, niettegenstaande de uiterlijke ‘vlucht’ of het
‘verbreken van relaties’, arme mensen bijna nooit definitief alleenstaan. Ze zoeken nieuwe
banden en verankeringspunten (...). Ofschoon de maatschappij hen ‘alleenstaand’ noemt of
‘mensen zonder vaste verblijfplaats’, weten wij, dat ze in werkelijkheid niet alleen zijn.
Soms zijn deze mensen enkel ‘alleenstaand’ voor de administratie (omdat de
vervangingsinkomens van twee alleenstaanden toelaten om een beetje beter te leven dan
deze van twee samenwonenden); de cijfers met betrekking tot het aantal alleenstaanden
stemmen niet altijd overeen met de werkelijkheid. Ze houden geen rekening met al de paren
die ertoe worden gebracht in de ‘illegaliteit’ te leven.
* Afwezige mannen
“Mijn kinderen hebben geen goede vader”. - Een gedachte die bij vele moeders die in
armoede leven, door het hoofd spookt en vaak wordt ingegeven door hoe de
samenleving over ze denkt.
“Je moet van die man weggaan, of we helpen u niet verder meer”
“Het is de ellende die ons voortdurend uit elkaar deed gaan”.
GEZIN 35
Bij de gezinnen die in armoede leven, zien we dat de vrouwen hun kinderen vaak alleen
opvoeden. Maar men moet ons niet vertellen dat dit specifiek is voor onze sociale klasse. De
problemen rond de rol van de vader komen overal voor. Ze vallen sterker op bij onze
gezinnen, omdat onze middelen uiterst beperkt zijn, maar ook omdat de vaders van onze
kinderen te kampen hebben met het wantrouwen van de maatschappelijk werkers.