Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

6. CONCLUSIES
“Iedereen heeft recht op een menswaardig leven. Met dat doel waarborgen de wet,
het decreet of de regel, beoogd in artikel 134, de economische, sociale en culturele
rechten, rekening houdend met de daarmee overeenstemmende verplichtingen, en
bepalen zij de voorwaarden tot uitoefening van die rechten.
Die rechten omvatten met name:
1. het recht op arbeid en op vrije keuze van de beroepsactiviteit, in het kader van
een algemeen tewerkstellingsbeleid dat onder meer een zo stabiel en zo hoog
mogelijk peil van tewerkstelling wil verzekeren, het recht op billijke arbeidsvoorwaarden
en vergoeding, evenals het recht op informatie, overleg en
collectieve onderhandelingen;
2. het recht op sociale zekerheid, op bescherming van de gezondheid en op
maatschappelijke, medische en juridische hulp;
3. het recht op een behoorlijke woning;
4. het recht op behoud van een gezond leefmilieu;
5. het recht op culturele en sociale ontplooiing.
Artikel 23 van de Grondwet (Staatsblad van 17 februari 1994).
Armoede en de grenzen van de democratie
ARBEID EN SOCIALE BESCHERMING 204
De Burger en de Werknemer (en uiteraard de vrouwelijke versies ervan) zijn de twee
zinnebeelden van de moderne tijd. De strijd om het politieke en om het maatschappelijke
burgerschap werden tegelijkertijd gevoerd. Alhoewel het politieke burgerschap door het
universele stemrecht werd verworven vóór het sociale burgerschap door de sociale
zekerheid een feit was, zijn beide toch niet van elkaar te scheiden. Politieke participatie gaat
gepaard met sociale participatie.
Uitsluiting van de arbeid, van de socialisering van de sociale bescherming, staat in onze
maatschappij gelijk met het verlies van burgerrechten, met beroving van het burgerschap,
wat een bedreiging voor de democratie inhoudt. Als het sociale burgerschap, dat recht op
arbeid en op sociale bescherming inhoudt, geen werkelijkheid meer is, is het politieke
burgerschap in gevaar. Werkloosheid, het verlies van een baan, het ontbreken van waardige
levensomstandigheden, isoleren de armen, houden hen ver van elke politieke participatie,
van elk politiek besluit. De meest marginalen, de armen, verlaten de participatiebewegingen.
De samenleving groeit niet meer in een geïntegreerd systeem van aangezicht tot aangezicht,
waarbij tegenstrijdige belangen op het spel staan, maar in een systeem waarbij men naast
elkaar staat en niets van de ander afweet. Het sociale beleid moet dat proces bestrijden -
zoniet komt de democratie in het gedrang - door weer voor het algemeen belang te kiezen en
niet voor het belang van enkelen.
Als de samenleving een specifiek recht op minimale middelen van bestaan erkent, is dat
dan niet bij gebrek aan een algemene erkenning, voor iedereen, van het recht op arbeid, op