Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

“Tijdens een ‘Week van Gedeelde Toekomst’ in X. stelden wij vast dat we met de
kinderen 45 minuten te voet moesten stappen om de dichtsbijzijnde openbare
bibliotheek te bezoeken. Er was geen openbaar vervoer vanuit die plaats. De
plaatselijke afdeling bleek al geruime tijd gesloten. Toen we de burgemeester het
probleem voorlegden was binnen de maand de plaatselijke afdeling opnieuw open.”
(animatoren)
(‘Weken van Gedeelde Toekomst’ zijn kortlopende actie-initiatieven van de Beweging ATD Vierde Wereld in
verarmde buurten, vnl. in Wallonië en Brussel, waarbij uitwisseling van kennis en cultuur tussen kinderen en
jongeren uit arme en niet arme middens centraal staat. De ‘Straatbibliotheken’, die op die actie voortbouwen,
zijn de langdurige acties met voornamelijk ‘het boek’ als werkinstrument).
• Cultuurinitiatieven moeten kunnen opgezet worden in buurten en voor
mensen die er anders verstoken van blijven, vermits de wijk het natuurlijk
milieu is van de armste burgers.
Vooraleer arme mensen kunnen meedoen aan de courante culturele initiatieven, moeten zij
de gelegenheid krijgen om stappen te zetten. Individuele ondersteuning bv. kan daarna
uitmonden in groepsactiviteiten. Of omgekeerd. Dit vergt altijd tijd.
De uitgangssituatie van de arme mens is echter zo complex en zo moeilijk, dat er - zeker
voor de beginfase - aparte werkingen mogelijk moeten zijn. Want de arme mens geraakt niet
vanzelf in de bestaande culturele organisaties en initiatieven. Hij wordt er al generaties
uitgesloten.
Aparte initiatieven zullen - hoe dan ook - steeds tot doel hebben slechts een doorgangsfase,
een ‘passage’ te zijn. Want het volwaardig, d.w.z. geïntegreerd, burgerschap blijft voorop
staan als einddoel.
Tussenstappen moeten altijd leiden naar volwaardig burgerschap.
CULTUUR 323
Het objectief van een dergelijke onderneming zal altijd beogen dat mensen durven toe
te treden tot plaatsen en culturele structuren waar zij hun kennis in een bepaald
domein kunnen uitdiepen, waar ze regelmatig de culturele instrumenten kunnen
benutten, zien, en een werkelijk vormingsproces kunnen doormaken.
(Mouvement ATD Quart Monde/France,1993, Projet de Loi-Programme, art. 49)
- Anderzijds benadrukken de meeste sociale en culturele werkers dat aparte voorzieningen
weer het stigma van de arme bevestigen :
“Ik geloof dat het voorbehouden van bepaalde activiteiten aan kansarmen een zeer
gevaarlijke manier van werken is, dat de uitsluiting bevordert”.
“Om bij te dragen tot de culturele identiteit is het noodzakelijk om de verschillende
sociale milieus te verplichten elkaar te ontmoeten, om samen aan projecten te werken”.
• Geen gesloten, aparte, voorzieningen voor de armste burgers. Het is
noodzakelijk dat er soepele structuren opgezet worden die toelaten dat
culturele initiatieven van arme burgers erin opgenomen worden.
Uiteindelijk is de werkgroep van oordeel dat verschillende wegen kunnen bewandeld
worden, maar dat (een) tussenstap(pen) omzeggens onontbeerlijk (is) zijn. Geen enkele
deelnemer van de werkgroep vat een ‘apart, of gesloten’ initiatief op als een eindpunt voor
arme mensen.