Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

degenen die het minst hun rechten kunnen doen gelden. De verenigingen die aan dit Verslag
hebben meegewerkt, willen voorrang geven aan de mensen die het ergst onder de armoede
lijden en vinden dat alleen een beleid dat die prioriteit ook hanteert, iedereen zekerheid
kan bieden. Het begrip uitsluiting (of kansarmoede) zelf lijkt ons niet nauwkeurig genoeg.”
Het begrip uitsluiting is onnauwkeurig. Bovendien kan het, zo onderstreepten diverse
partners, de mechanismen van overheersing en uitbuiting die aan de basis liggen van de
armoede verhullen.
• Het Verslag als kennisproces
Bewegingen en verenigingen die een traditie hebben opgebouwd in de collectieve
benadering van de mensen die het ergst onder de armoede lijden door het optekenen van hun
getuigenissen, levensverhalen en ‘monografieën’, wijzen zelf op het methodologische
probleem dat vervat zit in de volgende vraag:
Hoe kunnen we in die individuele getuigenissen aanwijzingen vinden van algemene
problemen?
Een levenservaring laten vertellen is één zaak, dat verhaal opnemen in een collectieve
discussie over het maatschappijmodel is nog wat anders.
De getuigenissen moeten worden opgenomen in de dialoog met de andere partners. Samen
- arme gezinnen en arme mensen, professionele hulpverleners, politici, gewone burgers -
moet men zich gaan afvragen waarin de levensomstandigheden van de arme mensen een
aantasting zijn van fundamentele rechten, en een aanvulling, kritiek of nieuwe kijk kunnen
bieden op kennis die via andere wegen (wetenschappelijk onderzoek, verslagen van
deskundigen, statistische studies, ervaring van beroepsmensen...) werd verworven. Het
Verslag wil zoeken naar manieren om rekening te houden met dergelijke kennis, om die aan
te vullen en om aan te tonen wat dat kan bijdragen tot de evaluatie van het overheidsbeleid.
Burgerschap betekent ook: het vermogen om te evalueren met elkaar delen.
• Een schriftelijk ‘verslag’: verschillende initiatieven
INLEIDING 20
In het schriftelijke Verslag van een werk van twee jaar kunnen de vele genomen initiatieven
en de diversiteit van de uitdrukkingswijzen en middelen tot mobilisering die de
verschillende betrokken actoren hebben gehanteerd, niet allemaal worden vermeld.
De oproep tot mobilisering die de Minister van Sociale Integratie begin 1993 deed, leidde
tot een grote verscheidenheid aan reacties.
* Zowel aan Nederlandstalige als aan Franstalige kant steunde het Verslag op de
mobilisering, de samenwerking, de uitdrukking en de strijd van arme individuen en
gezinnen, die al meer dan 20 jaar voor hun rechten opkomen. Daarbij ging het niet
alleen om hun ervaringen, maar ook om het collectieve gedachtengoed dat was
ontstaan in de verenigingen (verslagen, werkdocumenten,...). Tijdens de
totstandkoming van het Verslag mobiliseerden de verschillende plaatselijke groepen
zich rond één of ander thema van het Verslag. Daarna stelden ze het resultaat van hun
werk voor in de vorm van een ‘Volksuniversiteit’. Zo konden vertegenwoordigers van
andere groepen en soms van andere verenigingen vanuit hun eigen ervaringen en
gedachten aanvullen, nuanceren... Werkvergaderingen per thema binnen de