Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

De ‘filosofie’ van het Verslag bestaat erin de denkbeelden van de mensen die in armoede
leven te erkennen. Die komen namelijk voort uit hun levenservaring, uit hun strijd. Het is
de bedoeling de mensen die in armoede leven te erkennen als actoren, niet als het voorwerp
van een beleid of een ingreep.
Dat betekent dat er manieren gevonden moeten worden om met de verschillende
beroepsgroepen samen te werken : hoe ruimen zij bij het omschrijven van de problemen,
bij het zoeken naar verklaringen en oplossingen, plaats in voor de levenservaringen van de
mensen die in armoede leven en voor hun streven?
Het risico bestaat dat men in dat proces van uiting en confrontatie armoede en uitsluiting
alleen nog gaat zien als de som van individuele levensbeproevingen, en dat de sociale
dimensie van het proces wordt verhuld. De zelfstandigheid van die personen, hun plaats als
rechtssubjecten in de samenleving, is een collectieve zaak, die niet individueel kan worden
opgebouwd.
Hoe situeren we de ervaring van degenen die de armoede beleven in een gemeenschappelijke
bezinning over de toekomst? Dit Verslag wil onder meer aantonen dat de verhalen
van mensen meer zeggen over de toestand van een samenleving en over de verhouding
tussen economische gezondheid en sociale cohesie, dan heel wat macro-economische
uiteenzettingen.
2. Het Algemeen verslag over de armoede als een mobilisatieproces
INLEIDING 17
De regering heeft een termijn van twee jaar - 1993 en 1994 - vooropgesteld om de hele
opdracht af te ronden. Daardoor is er maar weinig tijd om met de nieuwe, democratische
dialoog met de mensen die in armoede leven te beginnen.
“Er is tijd nodig om de levenservaringen van die mensen die het ergst onder de armoede
lijden aan het licht te doen komen. Echte participatie van de armen veronderstelt dat ze
deelnemen aan de grote maatschappelijke debatten (arbeidsverdeling, bezinning over het
recht van allen op een aanvaardbaar inkomen,...), dat ze ervan op de hoogte worden
gebracht, dat ze erover nadenken vanuit hun eigen ervaring.
Daarbij stuit men echter op een andere logica, die daar moeilijk mee te verzoenen is: de
politieke overheid wil snelle en doeltreffende maatregelen treffen, en wil dus “onmiddellijk
werkbare voorstellen”. Het Verslag kan maar een etappe zijn. Maar als we het Verslag een
te strikte resultaatsverplichting opleggen, ontkennen we de onrechtvaardigheid van de
culturele deprivatie die de mensen die in armoede leven wordt aangedaan.”
Er is ook tijd nodig omdat “als we willen dat iedereen deelneemt, ook diegenen moeten
deelnemen wier leven het meest chaotisch is”.
Het Algemeen verslag over de armoede heeft - met medewerking van de betrokken actoren
zelf - uit alle delen van het land een maximum aan betekenisvol materiaal, levenservaringen,
analyses van maatschappelijke situaties,... samengebracht rond de problematiek van
uitsluiting, armoede en maatschappelijke participatie.
De term betrokken actoren slaat zowel op degenen die het slachtoffer zijn van armoede en
uitsluiting en de verenigingen waar ze elkaar ontmoeten, als op degenen die rond de
problematiek werken (verenigingen, Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn en
andere overheidsinstanties,...).