Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

ONDERWIJS 337
wordt. Men duwt hen liever in dat soort inrichtingen. Maar ons wordt altijd gezegd:
het is maar voor één of maximum twee jaartjes. Maar op hun éénentwintigste zitten ze
nog altijd in dezelfde blikkendoos!”
Aldus een moeder uit Luik tijdens een Université populaire van de Mouvement ATD Quart Monde in 1991.
Uiteindelijk zijn het secundair beroepsonderwijs en bijzonder beroepsonderwijs vaak de
enige uitweg uit een chaotische schoolloopbaan. In dat beroepsonderwijs zit naar
verhouding een zeer groot aantal kinderen uit een kansarm milieu.
Een studie uit 1994 van de Commissie van de Franse Gemeenschap van het Brusselse
Hoofdstedelijk Gewest raamt het percentage leerlingen in het beroepsonderwijs dat uit een
kansarm milieu komt op 70%. Ook de achterstand en de mislukkingen zijn in die richting
het grootst. Volgens die studie zou in het eerste jaar van het algemeen secundair onderwijs
50% van de leerlingen een normale doorstroming kennen, terwijl dat in het
beroepsonderwijs nog maar 14% is. Bovendien levert het beroepsonderwijs een groot aantal
jongeren af die voor het beroepsleven onvoldoende gekwalificeerd zijn. Volgens
deskundigen moet men ingrijpen in het tweede en derde beroeps en in de Centra voor
Deeltijds Onderwijs. Daar vindt men 68% van de voortijdige schoolverlaters en het zijn
strategische momenten om remedièringsacties te voeren en de mechanismen stop te zetten
die leiden tot marginalisering van een bepaalde categorie van jongeren. Tot besluit wordt in
de studie een pleidooi gehouden voor positieve discriminatie ten aanzien van scholen en
opleidingsvormen die op jongeren met moeilijkheden zijn afgestemd.
“Ik ging niet graag naar school. In de basisschool moest ik zo vaak veranderen dat
het me echt de keel uithing. En dan de doorverwijzingen in de beroepsscholen. Ik had
er genoeg van. Je krijgt echt een etiket opgekleefd. Toen kwam ik bij het C.E.F.A.
(Centre d’Education et de Formation en Alternance). De opleiding in het bedrijf ligt
me wel. Ik ben nu van plan om in de bouwonderneming te blijven werken en
ondertussen nog twee dagen in de week naar school te gaan. Zo haal ik nog een
diploma.”
Zo’n uitspraken hoor je vaak bij jongeren die dankzij de aanpak van deeltijds leren en
werken weer bereid zijn een opleiding te volgen. En de ouders zijn verbaasd:
“Waarom wacht men tot de jongeren op straat rondhangen omdat ze totaal schoolmoe
zijn geworden, om een andere manier van onderwijs aan te bieden? Volgens ons moet
het hele traditionele onderwijs veranderen om echt de plaats te worden waar
onderricht voor iedereen wordt aangeboden.”
(La main dans la main, tijdschrift van Lutte Solidarité Travail, nr 106-107, december 1992.)
Uiteindelijk moet men vaststellen dat de school zodanig functioneert dat zij de bestaande
ongelijkheden versterkt en vooral een selectiemechanisme hanteert. Er wordt geen rekening
gehouden met de specifieke situatie waarin arme en behoeftige gezinnen leven. Die selectie
heeft als gevolg dat de armste kinderen uiteindelijk de school verlaten zonder echt te hebben
leren lezen, schrijven of rekenen en zonder een beroep te kennen.
• Vanuit deze vaststellingen kunnen we reeds een reeks algemene voorstellen
formuleren, waarvan een aantal verder nog worden uitgewerkt:
1. Een goede kennis van de schoolsituatie van kinderen die niet slagen, en
vooral van kinderen uit kansarme milieus, is onontbeerlijk om te kunnen
komen tot een ware toegankelijkheid van een zekere basiskennis voor
iedereen.