Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

SCHULDEN 385
Het is voor de banken al mogelijk zicht te krijgen op de onvoldoende kredietwaardigheid
van bepaalde klanten, dank zij de “Verbruikskredietcentrale” bij de Nationale Bank. Dit is
een “negatieve” kredietcentrale, waarin enkel slechte betalers worden opgenomen die al in
moeilijkheden zaten met hun afbetalingen.
• In de dialoog werd gepleit voor een “algemene en positieve kredietregistratie”,
waar alle burgers en de door hen aangegane leningen in een
databank worden opgenomen. Dat kan een preventieve betekenis hebben en
het is minder discriminerend voor de meest kansarmen.
De bedoeling is dat alle banken deze positieve centrale schriftelijk zouden moeten
raadplegen alvorens leningen toe te staan. Daar zou de eerder door de Koning
Boudewijnstichting geformuleerde regel kunnen aan gekoppeld worden dat maximum 1/3de
van het inkomen aan kredieten (of borgstellingen) mag worden besteed. Daarvoor moeten
enkel de bedragen vermeld worden en niet de aard van de leningen.
• Bovendien werd nog gepleit voor de oprichting van “bijzondere
informatiecentra inzake krediet”, die de mensen preventief zouden kunnen
inlichten over alle mogelijke leningen, kredietverleners, rentevoeten, .... Dat
belet overigens niet dat ook de banken zelf moeten verplicht én
gesanctioneerd worden om hun klanten de juiste informatie te geven over de
totale kostprijs van het krediet. Ook een wettelijk vatsgestelde bedenktijd kan
de kans op overkrediteren verkleinen.
Is krediet (en beroep kunnen doen op de diensten van banken) ook een recht ?
De zorg om op gecontroleerde wijze om te springen met krediet, mag ons niet uit het
oog doen verliezen dat het krediet ook een recht is. Het verlenen van krediet heeft -
zoals de Fondation pour le progrès de l’homme beklemtoont - een dubbele rol.
Enerzijds laat het de mensen toe om bepaalde dingen te realiseren, hun
levensstandaard te verbeteren, middelen te verwerven om iets te creëren. Hoeveel
gezinnen zouden anders in staat zijn om een woning te kopen ? Anderzijds gaat het
om een vertrouwensrelatie, waarbij naar de waardigheid van de mens verwezen
wordt. Daar komt ook het begrip “kredietwaardig” van. Het is een zoveelste blijk van
wantrouwen en zelfs misprijzen wanneer armen als vanzelfsprekend niet in
aanmerking zouden komen voor het bekomen van een krediet.
De vraag dient trouwens verruimd tot de dienstverlening van het bankwezen in het
algemeen. Hoewel hier geen sprake kan zijn van een onvoorwaardelijk recht,
onderstreept de Belgische Vereniging van Banken dat het schokkend zou zijn mocht
een bank de facto krediet weigeren aan ekonomisch zwakkere groepen zoals
werklozen en mensen die van een vervangingsinkomen leven. De regel blijft dat de
bank geen krediet verleent aan personen die dit onmogelijk kunnen terugbetalen met
de middelen waarover ze beschikken. De Belgische Vereniging van Banken stelt dat
het in de eerste plaats de OCMW’s zijn die er moeten voor instaan dat mensen met
een ontoereikend inkomen toch in hun elementaire behoeften kunnen voorzien.
• Voor de financieel zwaksten zouden ook in ons land - naar diverse
voorbeelden in het buitenland - projecten in de zin van “alternatieve banken”