Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

Verschillende verenigingen waar de arme mensen het woord nemen werken in vast
verband samen in de Volkshogeschool van de Beweging ATD Vierde Wereld-
Vlaanderen : De Beweging voor Mensen met Laag Inkomen en Kinderen (Gent); het
Centrum Kauwenberg (Antwerpen); Mensen met een Hart (Turnhout); S.O.S. Hamin
(Deurne). Andere verenigingen nemen in los verband deel.
Naast deze Volkshogescholen zijn er intussen talrijke initiatieven met groepswerking
op gang gekomen, met diverse doelstellingen en actieterreinen, maar waar ook de
aandacht toegespitst is om de armsten te bereiken : De Cirkel met haar gezinswerking
“De Barst” (Antwerpen), de Werkgroep Vrouwen van de Stedelijke Emancipatieraad
te Leuven, het Toreken te Turnhout, Recht Op (Antwerpen), de Pivot Culturel
Maelbeek (Brussel), ...
Ook sommige buurtwerkingen en OCMW’s, zoals te Ledeberg (vrouwengroep), te
Wanze, e.a. hebben groepswerkingen opgezet. De stedelijke geïntegreerde
buurtcentra te Gent trachten in de zogeheten kansarme buurten de mensen actief te
betrekken bij ontspanning en cultuur. Andere initiatieven, zoals o.m. de
wijkopbouwwerken ‘Hoe meer kleur hoe liever’ en ‘Si en La’ (Antwerpen) beogen
een algemene buurtmobilisering.
Veruit de meeste van deze Volkshogescholen en groepswerkingen behoren tot het privéinitiatief.
De Belgische Grondwet waarborgt formeel het recht op vereniging. Maar :
Wanneer mensen gedurende lange tijd zich helemaal niet kunnen verenigen,
is het formeel recht op vereniging onvoldoende. De erkenning en globale
ondersteuningvan dit verenigingsleven behoren ook tot de verantwoordelijkheid
van de overheid.
• Tijd, afstand en rust
CULTUUR 309
Armoede maakt het leven van mensen tot een noodtoestand. Die is zo ingrijpend en
stresserend dat mensen vooral op het heden moeten letten.
De dag van vandaag eist alle aandacht op omdat men noodoplossingen moet bedenken. De
tijd dringt zo erg dat mensen in armoede niet meer voor een vrije keuze staan. Het
onmiddellijke gewicht van de dagelijkse dingen verhindert mensen om afstand te kunnen
nemen en belet hen een perspectief te kunnen ontwikkelen. Het verleden neemt toch geen
keer en vooruitzien naar morgen, naar de toekomst, wordt vaak gedwarsboomd door wat
onmiddellijk te gebeuren staat.
Mensen in armoede koesteren wel dromen en verwachtingen omtrent een betere toekomst,
maar de dagelijkse druk laat niet gemakkelijk toe daarvoor echt tijd vrij te maken.
Hoe vreemd het ook kan lijken, mensen in armoede moeten vaak woekeren met de
beschikbare tijd, ook al zijn zij bijvoorbeeld niet afhankelijk van een geregelde of
opgelegde arbeidstijd. Veel buitenstaanders denken en handelen - meestal ter goeder trouw -
ten opzichte van arme mensen, alsof het zou gaan over mensen die beschikken over een zee
van tijd en die niettemin leven ‘van vandaag op morgen’. Men verwijt arme mensen geen
ritme te hebben, terwijl ze in werkelijkheid geconfronteerd worden met tal van dringende
ingrepen of eisen van buitenaf (controles, dagvaardingen, betalingen, administratieve
maatregelen, ...)