Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

ARBEID EN SOCIALE BESCHERMING 180
“Ze hebben me stages doen volgen in de bouw, in de tuinbouw, in de horeca en nu
stellen ze me een stage als houthakker voor. Maar ik wil gewoon echt werk!”.
De armen denken dan, zo onderstreept Lutte Solidarité Travail, dat het de regel van het spel
is om werklozen van de ene bezigheid naar de andere te sturen, waarbij de weinige
beschikbare plaatsen onder de meest dynamische werkkrachten worden verdeeld. Door zo’n
onzekere contracten maakt men dat de beschikbare arbeidsplaatsen, de beschikbare
arbeidstijd, ten nadele van de armste werknemers worden verdeeld. De overheid slaagt er
immers niet in daarover omvattende wetten op te stellen en de situatie is niet erg duidelijk.
De maatschappelijk werkers sluiten zich daarbij aan. “Men kan zich afvragen of die
voorzieningen voor opleiding, schakelopleidingen en andere, niet evenveel uitsluiting en
controle als integratie veroorzaken. Men weet vaak dat die voorzieningen er niet zullen in
slagen die mensen weer te integreren. En moet men niet eerder vertrekken van
vaardigheden, van een beroepsverleden, van projecten en activiteiten die zich
noodzakelijkerwijs in de grijze zone situeerden? De instelling blokkeert daarop, want die
activiteiten hadden met zwart werk te maken.”
Maar het gevoel van uitsluiting bij de armsten reikt verder dan uitsluiting uit de
arbeidsmarkt alleen. Het is in perioden van hoogconjunctuur dat de term uitsluiting opgeld
maakt in de bewegingen ter bestrijding van de armoede, onderstreept voorts Lutte Solidarité
Travail. De term slaat niet op de ontoegankelijkheid van de arbeidsmarkt, maar op het opzij
schuiven van het subproletariaat. Zo was het voor de armsten moeilijk om de buurten te
verlaten die speciaal voor hun waren bestemd als vorm van hulp, omdat geen enkele
eigenaar wilde verhuren aan “mensen uit zo’n buurt”. Momenteel blijft het begrip uitsluiting
geldig, het wordt uitgebreid naar nieuwe bevolkingsgroepen toe en werd in de politieke
sfeer opgenomen, daar vele projecten tot doel hebben de uitsluiting te bestrijden.
Toch menen sommigen dat die visie van armoedebestrijding te eng is en ertoe leidt dat men
middelen gaat inzetten om de armoede wat te verhelpen. Armoede is echter geen vorm van
uitsluiting, omdat armoede onlosmakelijk deel uitmaakt van elke liberale maatschappij die
haar rijkdommen op ongelijke wijze produceert en herverdeelt. Zou het, in die optiek
bekeken, niet de bedoeling van het armoedebeleid zijn om de onzekerheid van de
levensvoorwaarden te veralgemenen? De armen zouden dan een alibi vormen voor een
beleid van deregulering van de arbeidsmarkt en van toename van de bestaansonzekerheid.
“Het is niet logisch om het in verband met armoede over uitsluiting te hebben, omdat
uitsluiting een functie heeft in een systeem dat ongelijkheden voortbrengt,” gaat Lutte
Solidarité Travail voort. “Het is in naam van de integratie van de uitgeslotenen dat de
openbare financies, en dus de gemeenschap, geld naar de bedrijven sluizen. Dat geldt voor
alle maatregelen die men nu neemt om de tewerkstelling te bevorderen. Tegelijk is er minder
geld over voor solidariteit, want de totale massa blijft gelijk of vermindert, en het aantal
rechthebbenden neemt toe.”
Armoedebestrijding blijkt geen politieke prioriteit te zijn, het gaat hoogstens om een aantal
bijzondere maatregelen ten gunste van de armen, zonder echter de diepere oorzaken van de
armoede weg te nemen. Werk voor iedereen is een prioriteit, maar als dat doel niet gepaard
gaat met een beleid dat beslist om alles wat armoede voortbrengt, af te schaffen, zal
algemene tewerkstelling alléén geen einde kunnen stellen aan armoede en lijden.