Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

met een wrang gevoel zitten: “Ik heb me al tien jaar uitgesloofd en alles geprobeerd,
maar het mislukt”.
(OCMW-getuigenis op Studiedag “OCMW’s vandaag : bijstand en/of sociale
kansen?”, Gent, 9 december 1992).
Met andere woorden : de OCMW’s doen heel wat voor het welzijn van de lokale
gemeenschap, maar tegelijk (daardoor ?) blijven de armsten, de meest
achtergestelden, wel in de kou staan. Het is een eerlijke vaststelling, die toch wel
merkwaardig te noemen is en waar sommige “deskundigen” het heel moeilijk mee
hebben. Want welke sociale dienstverlening is dan wel aanspreekbaar voor de meest
kansarmen ? Heeft de wetgever in 1974 door de OCMW’s op te richten geen
universeel “recht op maatschappelijke dienstverlening” geïnstalleerd om aan iedereen
die er beroep op doet een “bestaan te waarborgen, dat beantwoordt aan de menselijke
waardigheid” ?
• Van “cliënt” naar “rechthebbende”
Binnen de werkgroep werd van bij de start stil gestaan bij het begrip “cliënt” waarmee de
“hulpvrager” - nog zo’n etiketterende term - doorgaans in het maatschappelijk werk en in
het OCMW in het bijzonder wordt aangeduid.
“De ‘hulpvrager’, dat klinkt weer zo vragend, zo afhankelijk, zo bedelend in feite”.
“We moeten nu eindelijk eens en voorgoed afstappen van dat woordgebruik, ‘cliënt’ en
zo, is het werkelijk niet mogelijk om in andere termen over mensen te spreken die
beroep doen op hulp ?”
• Vertrekkend van het recht op maatschappelijke dienstverlening als een
“universeel recht” en van de wet op het OCMW, stellen de deelnemers dat al
wie beroep doet op het OCMW zich voluit “rechthebbende” mag noemen.
Er wordt dan ook met klem benadrukt dat geen enkel excuus kan ingeroepen worden om
mensen dit “recht” te ontzeggen. Hoeveel begrip ook kan worden opgebracht voor de te
grote werklast van het te kleine aantal maatschappelijk assistenten in de sociale diensten,
een recht is een recht en al wie noodgedwongen bij het OCMW aanklopt mag dat met recht
en reden doen als “rechthebbende”.
Daarom hameren de armsten en hun organisaties op het feit dat :
OCMW 78
De strijd tegen de ongelijkheid en voor de solidariteit in de eerste plaats hun kracht
ontlenen aan dit opkomen voor “het onvervreemdbare recht op maatschappelijke
dienstverlening.
In werkelijkheid verleent het recht op maatschappelijke dienstverlening slechts zelden de
kracht om strijdvaardiger op te treden. Dit recht wordt vaak ervaren als een gunst, die wel
toelaat om te overleven maar onvoldoende middelen geeft om de strijd verder te zetten.
Universeel betekent voor iedereen. Dat recht moet universeel waar gemaakt worden, ook als
er voor bepaalde burgers bijzondere aandacht nodig is om hun na jarenlange ongelijkheid en
uitsluiting eindelijk of terug kansen te geven. Die categoriale aandacht kan de enige weg
zijn om de universele opdracht van de OCMW echt waar te maken.