Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

In de rechtstreekse en onrechtstreekse armoedebestrijding tracht men het aantal
rechthebbenden op werkloosheidsuitkeringen te verminderen, het aantal rechthebbenden op
de sociale zekerheid te beperken, de zieken zelf een groter aandeel in de gezondheidszorg te
doen betalen, de voorwaarden om een bestaansminimum te trekken te verstrengen. De
armsten hopen dat de werknemers, de werklozen en andere uitgeslotenen van de arbeid niet
alleen moeten opdraaien voor de nadelige gevolgen van de crisis. Anders moet je wel
toegeven dat “de strijd tegen de armoede een strijd tegen de armen is geworden”.
• Het overheidsbeleid en de strijd van de armsten
ARBEID EN SOCIALE BESCHERMING 201
De verzorgingsstaat heeft een grote paradox voortgebracht. Door de verzekeringstechniek
konden de risico’s van het maatschappelijk leven gesocialiseerd worden en werd iedereen
betrokken in het lot van eenieder. De verzorgingsstaat is dé veruitwendiging bij uitstek van
het solidariteits- en gelijkheidsbeginsel, maar heeft tegelijk ook corporatistische en
individualistische belangenverdediging voortgebracht. De sociale zekerheid heeft iedereen
in de mogelijkheid gesteld zich van de gemeenschap los te maken, en alleen een band tussen
de Staat en het individu te behouden. Maar zij heeft tegelijkertijd de horizontale solidariteit
doen verdwijnen, zodat men nu bijvoorbeeld zijn buur niet meer nodig heeft, of denkt dat
men hem niet meer nodig heeft.
Wat meer is, de in het systeem ingebouwde concurrentie maakt dat de buur, de gelijke, nu de
belangrijkste tegenstander en concurrent wordt. Zo stelt men vast dat bepaalde vormen van
armoedebestrijding de concurrentie tussen de uitgeslotenen, die zich op hetzelfde
horizontale niveau in de maatschappij bevinden, nog vergroten en trachten te verhullen dat
de ongelijke verdeling van de rijkdom niet in vraag wordt gesteld.
“Als we het over armoede hebben, moeten we onszelf beslist een vraag stellen en er
trachten op te antwoorden. Die vraag heeft betrekking op de verhouding tussen de
armsten en een maatschappij die gebaseerd is op de concurrentie tussen haar leden.
Hoe liggen de economische en sociale verhoudingen tussen de leden van een
maatschappij in een systeem van vrije concurrentie, waar de wetmatigheden van de
markt het gehele bestaan bepalen?”
Dat individualisme veronderstelt dat op het niveau van de Staat de verdediging van de
particuliere belangen wordt omgevormd tot verdediging van het algemeen belang, en dat de
burgers de weg terugvinden naar de beginselen en de actieve beoefening van de solidariteit.
Bij het uitwerken van een overheidsbeleid kan het algemeen belang beter aan bod komen als
men de armen daar meer bij betrekt.
“Projecten voor armoedebestrijding, die berusten op het burgerschap van iedereen,
kunnen maar gestalte krijgen via een breed partnership waarin ook de armsten worden
betrokken.”
“Onze produktiesystemen vereisen steeds minder menselijke arbeid. De
werknemersorganisaties doen wat ze kunnen om een algemene en snelle aftakeling van
de sociale verworvenheden te voorkomen. Gezien de ongunstige verhouding op de
produktieplaatsen zelf, moeten zij nieuwe strategieën uitwerken. De dreiging van de
bedrijfssluitingen, de delokaliseringen, de heilige concurrentiekracht, het zijn allemaal
criteria die de traditionele strategieën ongeschikt maken. Toch hebben de armsten niet
vaak gehoor gevonden in de werknemersorganisaties. Er werden maar weinig
strategieën ontwikkeld om de uitbuitingsmechanismen die tot extreme armoede leiden
te bestrijden . De huidige strategie van armoedebestrijding, die van het begrip