Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

OCMW 104
voorzieningen voor de meest kansarmen verlaagt. De verdere ontwikkeling van de
“basisschakelmethodiek” zou hier ongetwijfeld richtinggevend kunnen zijn.
Ook een betere opleiding, bijscholing en permanente vorming van welzijnswerkers hoort
telkens weer tot de verzuchtingen, omdat het een zeer geschikt middel is om de leefsituatie
en achtergronden van mensen die in armoede leven beter te leren kennen. Het inschakelen
van ervaringsdeskundigen - mensen die de armoede kennen vanuit hun eigen situatie - zou
zo stilaan een verworvenheid moeten zijn, niet alleen bij de vorming van “professionelen”,
maar ook bij de werk- en methodiekontwikkeling.
Overigens is bij het opstellen van dit Verslag een discussie op gang gekomen rond het
begrip “ervaringsdeskundige”, dat tot hiertoe enkel in Vlaanderen opgang heeft gemaakt.
Centrum Kauwenberg onderstreept dat de ervaringsdeskundige zelf evenmin alléén mag
staan. De deskundigheid van de armen komt het best in groep tot uiting of moet minstens
naar de groep(en) worden teruggekoppeld. In die zin spreekt men volgens Kauwenberg
beter van in groep geconsulteerde ervaringsdeskundigheid.
De Cirkel van zijn kant, die al jaren een ervaringsdeskundige in zijn team heeft
ingeschakeld, maakt werk van een nadere omschrijving van het profiel en de funktie van
deze medewerkers en onderstreept het belang van een bijkomende vorming :
“Indien men van de ervaringsdeskundige een hulpverlener maakt zal hij vroeg of laat in
dezelfde val als de hulpverlener trappen : hij zal verstikt worden in zijn dubbele positie
tussen de noden van de hulpvrager en de belangen of beperkingen van de dienst of het
beleid. In deze zin vormen ervaringsdeskundigen en hulpverleners een noodzakelijke
tandem in het leveren van een efficiënte hulpverlening voor de arme of van een bijdrage in
de armoedebestrijding. Ervaringsdeskundige zijn is geen eigenschap, maar een functie.”
Maar ook het inschakelen van ervaringsdeskundigen vergt een investering, want terecht
werd hierover in de dialoog benadrukt :
“De ‘tolkfunctie’ van ervaringsdeskundigen is enorm belangrijk. ‘Luisteren’ naar de
armsten is geen gemakkelijke opgave. Veel hulpverleners die het nochtans het beste met hun
“cliënt” voor hebben, vullen wat ze zeggen anders in, begrijpen het anders. Maar wie A
zegt moet ook B zeggen : aantrekken van ervaringsdeskundigen houdt ook in dat je ze één
of ander statuut geeft, hetzij als vrijwilliger, hetzij als betaalde kracht binnen het team”.
Daarmee zitten we terug bij de onvermijdelijke vraag welk budget men maatschappelijk
meent te kunnen vrijmaken om uitsluiting te bannen. Welke solidariteit is maatschappelijk
haalbaar ? Waarbij we niet uit het oog mogen verliezen - ook dat is een vicieuze cirkel - dat
het juist het gebrek aan solidariteit is, die fundamentele maatschappelijke ongelijkheid, die
mensen uitsluit. Datzelfde tekort aan solidariteit verhindert hulpverleners mensen uit de
puree te halen.
Het moet ons er aan herinneren dat het recht op maatschappelijke dienstverlening
uiteindelijk een “residuair recht” is. Dat wil zeggen dat welzijn eigenlijk op de eerste plaats
via een aantal prioritaire basisrechten zou moeten gerealiseerd worden : het recht op werk,
het recht op inkomen, het recht op wonen, het recht op onderwijs, het recht op culturele
ontwikkeling, het recht op participatie, ...
De OCMW’s komen enkel tegemoet aan de tekortkomingen van de overheidsinstanties, die
ook hun bevoegdheid moeten aanwenden in de strijd tegen de armoede. Het recht op een
BM en op sociale hulpverlening zijn onontbeerlijke maar ontoereikende residuaire rechten