Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

mogelijkheid opnieuw in zichzelf te geloven. Van daaruit kan een echte ontplooiing op gang
komen.
“Door uitsluiting van culturele deelname blijf je dom. Je voelt jezelf dom. Meedoen
aan cultuur is een verrijking, verhoogt de zelfwaardering. Je voelt je niet meer de
mindere. Culturele activiteit is een middel om uit het isolement te geraken : je hoort
ergens bij.”
H e t i s n o d i g v o l d o e n d e a a n d a c h t t e b e s t e d e n a a n d e r o l d i e d e
g e s c h r e v e n e n a u d i o - v i s u e l e p e r s v e r v u l t i n d e o p i n i e - v o r m i n g
i n z a k e d e g r o t e a r m o e d e . Bij gebrek aan tijd heeft de werkgroep deze
kwestie echter niet kunnen ontwikkelen.
• Respect geeft eigenwaarde
CULTUUR 305
Wie langdurig een leven moet leiden dat nog enkel een reactie kan zijn op reële of
overschatte bedreigingen en verwachtingen van buitenaf, kent geen innerlijke rust. Men is
nog enkel op z’n hoede. Men zal lijdzaam ondergaan en ja knikken om verlost te zijn en om
gerust gelaten te worden. Of men zal hevig protesteren en het gesprek afbreken. Soms gaat
men definitief vluchten. Nog anderen verliezen alle moed en verwaarlozen zichzelf, hun
gezin en vrienden.
De diepste kwetsuren die armoede in mensen teweegbrengt is het totaal verlies van
zelfrespect en eigenwaarde. Op dat punt gekomen is de mens tot niet veel anders in staat dan
‘de dingen over zich heen laten vloeien’. Men is tot niets meer bereid. Tenzij soms tot de
wanhoopsdaad.
Dan hoort men vaak zeggen : ‘Arme mensen zijn tot niets meer te motiveren’. Deze
uitspraak doet reeds onrecht aan de grootste groep mensen in armoede. Maar ze is
bovendien onjuist met betrekking tot de diepst gekwetsten onder hen.
“Wat nodig is, is dat men zich interesseert aan iets. Dat is een kwestie van wil. Ik heb
gewerkt als meid en toch heb ik muziek geleerd. Alles wat kunst is, daar hou ik van. Ik
hou ervan om iets bij te leren”.
‘Wil en motivering’ is mogelijk waar er een levensperspektief is, bijvoorbeeld echte arbeid
of een gezinsleven.
C u l t u u r o p e n t l e v e n s p e r s p e c t i e f . E n o m g e k e e r d : p e r s p e c t i e v e n o p h e t
l e v e n m a k e n c u l t u u r m o g e l i j k .
Vaak getuigen arme mensen - en ook anderen - dat zelfrespect en eigenwaarde niet
opgebouwd worden vanuit het ‘willen van het individu’. Zelfrespect en eigenwaarde
kunnen zich slechts vormen wanneer de mens éérst respect en waarde van anderen
ontvangt.
“Zelfrespect krijg je pas als anderen je dat geven. En als je dat niet krijgt, dan ga je
op je kop staan, zodat ze wel moeten luisteren.”
“Toen ik uitgedreven werd wist ik niet waar naartoe. Ik stond daar met mijn twee
kinderen. Ik zei aan de deurwaarder : ‘Wat moet ik nu doen, ik kan toch niet op straat
slapen ?’ Hij wist het ook niet. En nu versta ik hem, want hij moest ook zijn job doen.