Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

worden geholpen omdat er geen plaats voor hen was in de thuislozenzorg.We
beschikken niet over gelijkaardige cijfers voor de Franstalige onthaalcentra. In ieder
geval ligt het aantal thuislozen beduidend hoger, want over de mensen die in stations,
verlaten gebouwen, parken en dergelijke overnachten, bestaan geen gegevens.
Nog enkele feiten om de omvang van het probleem te situeren :
Het aantal geregistreerde thuislozen ligt in de Vlaamse onthaalcentra even hoog als in
de Franstalige (elk ca. 13.000).
Zowel in Vlaanderen als in Wallonië zijn zowat de helft van de opgenomen
thuislozen mannen, één derde zijn vrouwen, één vijfde kinderen jonger dan 18. Een
deel van deze kinderen vergezelt hun moeder naar een vrouwenopvangcentrum. Ruim
de helft van de thuislozen is jonger dan 30, een uiterst zorgwekkende evolutie.
Al deze gegevens worden grotendeels bevestigd voor 1993. Thuislozenzorg
Vlaanderen signaleert dat het totaal aantal overnachtingen stijgt - ca. 720.000 in
1993 - terwijl het aantal mensen dat in de onthaalcentra verblijft lichtjes daalt. De
conclusie is dat de doorstroming nog moeizamer verloopt dan tijdens de vorige jaren :
met andere woorden, de mensen verblijven langer in de tehuizen omdat een terugkeer
op de normale huisvestingsmarkt steeds moeilijker wordt.
Onrustwekkend ook, en voor België eerder nieuw : het aantal buitenslapers - zeg
maar clochards - neemt toe. Een ongewenst neveneffect van de afschaffing van de
wet op de landloperij uit 1891. Actievoerders hebben zich jaren ingezet voor deze
terechte afschaffing (armoede werd in feite met al dan niet vrijwillige vrijheidsberoving
bestraft), maar het beleid heeft geen rekening gehouden met de
voorgestelde begeleidingsmaatregelen. Sinds de officiële afschaffing (Wet Onkelinx,
1 maart 1993) lopen de landloperskolonies leeg, maar niet alle ontslagenen komen in
de reeds overbezette onthaalcentra terecht. En het wordt duidelijk dat de OCMW’s,
die de rechtstreekse verantwoordelijkheid voor thuislozen op zich moeten nemen, dit
ondanks de wettelijke verplichting niet steeds doen.
Verschillende daklozen zijn de laatste tijd gestorven in grote ellende (op straat, van de kou,
volledig onderkomen, van ziekte of uitputting). Mensen worden verplicht letterlijk op straat
te wonen : ofwel na uithuiszetting; na gebeurtenissen van overmacht (zoals brand) of
ongeluk zonder herhuisvesting; bij weigering van maatschappelijke, financiële, sociale
steun; bij weigering van inschrijving in het bevolkingsregister, ...
• Leven in een onthaalcentrum : de vraagtekens
WONEN 234
“De onthaaltehuizen, dat is geen keuze van onze kant, maar een noodzaak, bij gebrek
aan huizen tegen een redelijke prijs, door de houding van veel eigenaars die weigeren
om te verhuren aan mensen met een laag inkomen, door dringende omstandigheden
van het ogenblik waarvoor we geen uitweg zien. Als er genoeg huizen waren en de
eigenaars wat meer begrip aan de dag zouden leggen, zouden de onthaaltehuizen al
veel minder nodig zijn”.
Alles is beter dan op straat te moeten slapen, leven,... “wonen”. Toch dienen diverse
opmerkingen vermeld van mensen die eerder in contact kwamen met de thuislozenzorg en
de aandacht vestigden op een aantal knelpunten :