Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

WONEN 224
Op 12 januari 1993 werd de wet betreffende het Urgentieprogramma voor een meer
solidaire samenleving goedgekeurd. Deze wet schaft de honderd jaar oude wet op de
landloperij en bedelarij af en voorziet een aantal maatregelen om dakloosheid te
voorkomen. Zo onder meer moet het OCMW van de gemeente waar de dakloze zich
bevindt, de nodige dringende hulp verlenen. Het OCMW moet ook hulp verlenen aan
daklozen die een gevangenis, gesticht of opvangcentrum verlaten. In deze gevallen is
het OCMW bevoegd van de gemeente waar de dakloze verbleef op het moment van
de opname. Bij het verlaten van een dergelijke instelling heeft de dakloze recht op
een dubbel bestaansminimum voor één maand, teneinde zijn integratie financieel te
ondersteunen. Tot slot verleent de wet aan de burgemeester de macht om leegstaande
woongelegenheden op te eisen, teneinde er dakloze mensen in onder te brengen.
In de werkgroepen werd opgemerkt dat het begrip “dakloosheid” op verschillende
manieren gehanteerd wordt. Namelijk, voor al wie ontslagen wordt uit (1) een gevangenis
of gesticht waar hij of zij verbleef tengevolge van een gerechtelijke of administratieve
beslissing of (2) uit een erkend opvangtehuis of (3) al wie niet over een eigen woongelegenheid
beschikt.
Dit begrip dakloosheid zou moeten verruimd worden tot al wie bij familie (of derden)
inwoont bij gebrek aan andere mogelijkheden en, zoals hiervoor reeds gezegd, gekoppeld
worden aan een inschrijving als “woonstzoekende”.
Ook signaleert de werkgroep dat terwijl in de Nederlandstalige versie van de wettekst het
begrip “dakloze” gehanteerd wordt, er in de Franstalige versie sprake is van “sans-abri”,
een begrip dat zowel “dakloosheid” als “thuisloosheid” impliceert. Dit kan aanleiding
geven tot verschillende interpretaties van de wet in de drie gewesten.
Zowel de verenigingen waar de armen het woord nemen als hulpverleners stellen zich de
vraag wat de gemeentebesturen doen met de mogelijkheid die zij gekregen hebben om
leegstaande huizen op te eisen in het kader van het Urgentieprogramma. Voor zover bekend
heeft een dergelijke opeising nog nergens plaats gevonden. Nochtans wordt dit als een
mogelijk instrument gezien om niet alleen mensen die geen dak meer boven het hoofd
hebben, maar ook woningzoekenden en gezinnen die in verkrotte en ongezonde huizen
wonen, alsnog een betere huisvesting te bieden.
Het is in het K.B. van 6 december 1993 betreffende het opeisingsrecht van verlaten
gebouwen dat het toepassingsgebied en de opeisingsprocedure bepaald worden.
Vanuit verschillende hoeken worden meerdere kritieken en bedenkingen op dit
opeisingsrecht geformuleerd :
- Allereerst kan het opeisingsrecht maar ingeroepen wanneer het OCMW of de gemeente
zelf niet meer beschikt over leegstaande huizen die dienstig kunnen zijn voor bewoning.
- Een gebouw kan niet beschouwd worden als verlaten als iemand er zijn domicilie heeft of
als er werken in gebeuren. Dit zijn twee (grote) achterpoortjes voor misbruiken vanwege
eigenaars. Leden van de werkgroep signaleren dat sommige gemeenbesturen eigenaars van
leegstaande panden zelfs actief aanmanen om een bouw- of renovatieaanvraag in te
dienen, zodat het opeisingsrecht automatisch vervalt.