Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

GEZIN 50
elk gezin weet hoe kinderen correct moeten worden opgevoed en dat men er overal de
nodige middelen toe heeft.
Maar hoe kan men zijn verantwoordelijkheid als ouder opnemen als men zelf uit zijn
familiale context is gehaald en men dus minder kans heeft gehad om zijn hoedanigheden als
ouder te ontwikkelen. Hoe kan men zijn verantwoordelijkheid opnemen als de levensomstandigheden
zo ongunstig zijn, als het fundamentele recht op huisvesting, op arbeid, op
toegang tot gezondheidszorg, opleiding... dagelijks met de voeten worden getreden?
Bovendien hebben de armsten af te rekenen met verdachtmakingen en moeten zij hun
opvoedkundige capaciteiten bewijzen, dit in tegenstelling tot de andere ouders die kunnen
genieten van een positieve vooronderstelling.
Door de plaatsing worden de eisen die aan de ouders gesteld worden, zeer hoog. Men moet
zijn kinderen als het ware terug “verdienen”. Daarbij vertrekken de plaatsende instanties
vaak van normen die op een “modale gezinssituatie” geplakt worden. De eisen die aan het
gezin gesteld worden om hun kinderen terug te krijgen zijn bovendien dikwijls veel
zwaarder dan de oorspronkelijke redenen tot plaatsing. Daardoor krijgen de gezinnen de
mogelijkheid niet om hun problemen op eigen tempo aan te pakken.
“De eisen die aan onze gezinnen gesteld worden om hun kinderen terug thuis op te
voeden, liggen vaak veel hoger dan wat ikzelf als ouder moet bewijzen” (een
begeleidster van De Cirkel)
Het gezin is een recht. Bij monde en door de blik van de sociale diensten kan het
gezin een plicht worden. De gezinsstructuur is in volle evolutie en begint stilaan de
traditionele schema’s te verlaten. Ouders, kinderen, grootouders, moeten zichzelf een
nieuwe rol toebedelen. Onze ervaring leert ons evenwel dat de sociale diensten
blijven denken volgens de klassieke patronen. De gezinnen, die van deze diensten
afhankelijk zijn, zien zich beperkt in hun keuzevrijheid, in de vrijheid om creatief te
zijn. Mensen die voortdurend moeten bewijzen dat ze ‘goede ouders’ zijn, hebben
geen tijd om na te denken over hun ouderschap. De gezinnen van de vierde wereld
hebben geen recht op dit soort vrijheid of op dit soort creativiteit omdat niemand hen
vertrouwt. (Lutte Solidarité Travail)
Zowel voor als na de plaatsing van de kinderen worden er aan het gezin vaak bepaalde
voorwaarden opgelegd die als een vernedering worden ervaren.
- Zij moeten vooreerst een verregaande inmenging in hun privé-leven aanvaarden. Welk
gezin laat graag buitenstaanders binnenkijken in de wijze waarop men de kinderen
opvoedt, geld besteedt, het huis onderhoudt,... Van arme gezinnen wordt zulke
bemoeienis met intieme zaken zonder meer verwacht.
“Men dwingt de arme gezinnen tot openheid, daar waar anderen hun privé-leven
onaantastbaar is”.
- Zij moeten geregeld verantwoording afleggen over hun doen en laten. Bepaalde
manieren van budgetbegeleiding komen neer op verregaande controle.
- Uit de getuigenissen blijkt dat aan de gezinnen soms totaal onhaalbare eisen worden
gesteld, zoals het zoeken van een nieuwe woning of het breken met de partner.
Het recht op respect voor het privéleven bestaat niet voor alle gezinnen; de gezinnen die in
armoede leven, zijn onderworpen aan een niet aflatend wantrouwen en gedwongen tot een
volledige transparantie voor iedereen (beroepsmensen, buren...).