Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

INLEIDING
MENSELIJKE WAARDIGHEID EN GESCHONDEN WOONRECHT
Het is rond het recht op wonen, de uitzetting uit een woning, het lijden wanneer men
gedwongen wordt te leven op een wijze die onwaardig is voor het gezin, de permanente
onzekerheid over dit recht, dat het grootste aantal personen zich gemobiliseerd hebben om
een bijdrage te leveren tot het Algemeen verslag over de armoede.
Hoe valt deze mobilisatie te verklaren ?
WONEN 211
Hier staat het belang van het leven zelf van arme mensen en gezinnen op het spel. Men kan
gerust stellen dat alle personen en gezinnen die in armoede leven of die bestaansonzeker
zijn, met het geschonden woonrecht méérmaals in hun leven te maken hadden.
Wie in armoede leeft, ziet dagelijks dat andere mensen goed en mooi wonen. Nieuwe
wooninitiatieven, nieuwe sociale woningen, renovatieprojecten e.a. gaan aan arme mensen
voorbij. Inzake woonrecht hebben de meeste heel arme mensen voortdurend nieuwe stappen
ondernomen en worden dus heel frequent geconfronteerd met de moeilijkheden terzake. De
schending van het woonrecht is één van de meest voor de hand liggende zaken die arme
mensen kunnen verwoorden, omdat het zo gemakkelijk objectief is vast te stellen. Het is
ook het minst ‘schuldbeladen’ en niet zo pijnlijk om te verwoorden als bijvoorbeeld het feit
dat er kinderen geplaatst zijn.
De jarenlange geschiedenis van mobilisering en actie binnen de verenigingen waar de
armsten het woord nemen rond het woonrecht, rond de situatie van dak- en thuislozen en de
vele aanverwante vragen en moeilijkheden die gepaard gaan met een geschonden
woonrecht, kunnen wellicht ten dele doen begrijpen, waarom het thema “Wonen” tijdens de
fasen van het Algemeen Verslag een zo grote mobilisering op gang bracht.
Het recht van personen en gezinnen op een waardige huisvesting moet begrepen worden
vanuit de ondeelbaarheid van de rechten van de mens. Eén recht - en de miskenning van één
recht - heeft invloed op alle andere rechten : gezondheid, het recht als gezin te leven, het
recht van de kinderen om aanspraak te maken op een normaal schoolleven, het recht op
waardigheid, erkend te worden als burgers zoals de anderen. Indien mensen die armoede
ondervinden zich krachtig uitgesproken hebben over hun ervaring met wonen en hun
verwachtingen ten opzichte van het overheidsbeleid, is dit omdat “het huis het gezin is”. De
afwezigheid van een thuis of de dreiging over geen thuis meer te beschikken, ondermijnt
het paar en geeft de ouders en kinderen - die bang zijn gescheiden te worden - , een gevoel
van onzekerheid. Bovendien staat een dergelijk probleem elk toekomstig project in de weg
en zet het de verworvenheden van het gezin op de helling.
“Indien men spreekt over “veiligheid”, hebben de arme gezinnen het in de eerste plaats over
het hals over kop vertrekken, over deurwaarders die hun het huis uitzetten, over de politie
die huiszoekingen doet, over de sociale bijstand die onverwachts controleert en vooral over
de kinderen die het risico lopen geplaatst te worden. Voor hen betekent beschut zijn, in
veiligheid leven, dat dit alles voorkomen wordt. Het betekent dat hun privé-leven -
voorwaarde voor elk gezin om normaal te kunnen leven - gewaarborgd wordt. Hoeveel
ouders zijn er niet met kinderen die geplaatst werden omdat de woning niet geschikt werd
bevonden ? Of voor wie de terugkeer van de kinderen in het gezin gekoppeld wordt aan de
voorwaarde om te verhuizen naar een fatsoenlijke woning?”.
Het feit al dan niet een woning te hebben (en die deze naam waardig is), houdt
rechtstreeks verband met het inkomen (in het bijzonder de bron en de aard van het