Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

• Obstakels van culturele aard
GEZONDHEID 136
Talrijke factoren van verschillende aard zijn de oorzaak van een vaak weinig doeltreffend
gebruik van het verzorgingssysteem, van een gebrekkige communicatie met de artsen, van
een slecht beheer van het gezondheidskapitaal.
Tot die factoren behoren: een laag scholingsniveau, en een gebrekkige kennis inzake het
lichaamsschema, gezondheid, ziekte ; gebrekkige taalbeheersing; de levensomstandigheden
en het gewicht van andere dagelijkse problemen; het gevoel van afhankelijkheid of van
ondergeschiktheid aan het geneesherenkorps. “Ziekte is een zware beproeving die gepaard
gaat met grote ongerustheid : hoe de arts, de geneesmiddelen betalen ? Waartoe dienen de
geneesmiddelen ? Als men het niet weet, boezemen ze angst in. Er is de vrees voor degenen
die thuis gebleven zijn, de angst om zich aan te bieden met een vordering van het OCMW,
het spookbeeld van de vragen, om beoordeeld te worden. Is het normaal dat een sociaal
werker van het OCMW moet oordelen over de wenselijkheid van bepaalde geneeskundige
zorgen om een toestemming voor verzorging af te leveren ?”
Pierre Hendrick heeft in het Derde Verslag van de Interdepartementale Commissie voor
Armoedebestrijding benadrukt dat het eerste obstakel de “beroving van het lichaam” is. Kan
men inderdaad een lichaam bezitten als het gebrekkig is, ongesteld, ziek, het voorwerp van
schaamte, met het grootste misprijzen wordt behandeld in het professionele en sociale leven?
De gezondheidscultuur is het resultaat van talrijke factoren waaronder de ethnische
oorsprong, het sociaal statuut, de persoonlijke geschiedenis en de familiale achtergrond, het
niveau van onderricht ... Elke sociale groep heeft zijn gezondheidscultuur; als hiermee geen
rekening wordt gehouden in de ontwikkeling van de preventie, zal die ondoeltreffend zijn.
Het Verslag van het Koninklijk Commissariaat voor het Migrantenbeleid onderstreepte ook
dat kennis van de gezondheidscultuur van de cliënten essentieel is : gewaarwording van het
lichaam, het verwoorden van de symptomen, luisteren naar de vragen. De ziekte kan een rol
spelen als middel van uitdrukking van een gevoel van geestelijk onbehagen. Ook het
gebruik van geneesmiddelen, van kalmerende middelen wordt uitgelegd; men zal
moeiteloos inzien dat het in de sociale kringen die het slachtoffer zijn van alle vormen van
sociaal ongenoegen, verleidelijker is het symptoom van een kwaal te willen bestrijden
veeleer dan iets te doen aan de oorzaken waar de zieken onmachtig tegenover staan.
Armoede wordt geassocieerd met levensomstandigheden waarin medicalisering vaak het
enige middel is om de kommer en kwel te verzachten. “Kan men kwalen genezen die een
socio-economische oorsprong hebben?” Verscheidene onderzoeken van ziekenfondsen
hebben er zich daarom op toegelegd om de verbruikte hoeveelheid kalmereringsmiddelen te
bepalen. Deze is verontrustend hoog bij alleenstaande moeders met één of meerdere
kinderen ten laste.