Algemeen Verslag over de Armoede - Steunpunt tot bestrijding van ...

Gezinnen worden door omstandigheden of door druk van buitenaf, uit elkaar gerukt. In vele
arme gezinnen zijn de mannen afwezig, ook al staan zij nog als “aanwezig” opgetekend in
de bevolkingsregisters.
* Kinderen gaan weg
Een jongen zegt : “Mijn moeder kan niet meer voor mij zorgen. Ik moet me daarom
zelf zien te beredderen”
Vaak ontvluchten kinderen van een arm gezin het ouderlijk huis, het gezinsleven, de
familiebanden, omdat de armoede hen te zwaar wordt. Voor buitenstaanders komt deze
vlucht vaak als een breuk over of als een ontvluchten van de verantwoordelijkheid. In
werkelijkheid vallen deze jongeren echter op zichzelf terug, omdat ze de gezinslast willen
verlichten.
De gezinscontext van de armen moet in alle opzichten centraal worden gesteld. Daarvoor is
op alle beleidsniveaus een ernstige bezinning nodig. Te vaak reageert men in onze
samenleving op armoedeproblemen door het gezin uiteen te halen, door bepaalde
gezinsleden te isoleren, door de gezinsleden los van elkaar te begeleiden of aan bepaalde
maatregelen te onderwerpen of door voor elk aspect een aparte oplossing te zoeken.
Gezinnen die in armoede leven, worden zeer vaak uiteengerukt. De uithuisplaatsing van
kinderen is daarvan het meest ingrijpende en pijnlijke voorbeeld.
Bovenop alle moeilijkheden die onder de titel “Gezinsleed” worden vermeld, hangt boven
de armste gezinnen de constante loodzware dreiging van de plaatsing : een vorm van terreur
waarbij de kiem van de generatie-armoede telkens verder wordt doorgegeven. Omdat dit
zo’n centraal thema van dit rapport vormt, wordt het verder in een aparte rubriek uitgediept.
• Focus op kwetsbare groepen
Hiervoor werd uitvoerig ingegaan op de moeilijkheden die arme mensen dagelijks ervaren
om hun gezin in stand te houden. Het zijn echter niet alleen gezinnen die getroffen worden
door armoede en uitsluiting. Zonder hierop uitgebreid te kunnen ingaan dienen een aantal
kwetsbare groepen in onze samenleving vermeld, waar in veel gevallen de armoede en
uitsluiting eveneens toeslaan. Er is één gemeenschappelijk kenmerk te noemen : het gaat om
mensen die door de moeilijkheden waarin ze zich bevinden, niet in staat zijn om een
zelfstandig (lees : “volwaardig”) bestaan uit te bouwen.
Jongeren, alleenstaande vrouwen en bejaarden behoren tot deze categorie. In één adem
kunnen ook de thuislozen worden vernoemd. Hun situatie wordt echter uitvoerig besproken
in het eerste deel van Hoofdstuk 3, dat handelt over de toenemende uitsluiting op het vlak
van het wonen. Om alle misverstanden te vermijden : het weze duidelijk dat de leden van
een arm gezin zich in dezelfde situaties kunnen bevinden (bvb. vrouwen die tijdelijk alleen
komen te staan) als deze die hierna aan bod komen..
* “Randgroepjongeren” : over wie en wat gaat het ?
GEZIN 36
Randgroepjongeren zijn “jongeren die op de grens van het bestaansminimum leven”. Ze
verkeren in een ongunstige maatschappelijke positie, door een combinatie van achterstellingsmechanismen.