Management en cost accounting

434
DEEL 4: INFORMATIE VOOR PLANNING, CONTROL EN PRESTATIEMETING
eindproduct betekent voor verkoop op de externe markt. Extra productie van
halffabrikaten boven OQ 1 kan winstgevend worden verkocht op de externe markt.
In dit geval zullen er Q 1 Q 2 eenheden van het halffabrikaat worden verkocht op de
externe markt tegen een prijs van OPS. Het gevolg hiervan is dat de onderneming
als geheel een netto-marginale-opbrengstenlijn heeft die wordt weergegeven door
ADE, en aangezien deze lijn de marginale-kostenfunctie van het halffabrikaat
(FBC) direct boven Q 2 snijdt, is het optimale productieniveau voor de onderneming
als geheel gelijk aan OQ 2 .
Bij het optimale productieniveau van OQ 2 zal men OQ 1 eenheden van de
leverende divisie doorschuiven naar de afnemende divisie, die ze zal afwerken tot
eindproducten om ze vervolgens op de externe markt te verkopen. Daarnaast
zullen er Q 1 Q 2 eenheden op de externe markt voor het halffabrikaat worden
verkocht. Een transferprijs van OPS (waar de netto-marginale-opbrengstenlijn
ADE de marginale-kostenlijn FBC snijdt) zorgt voor een optimaal beslissingspatroon
van de divisies, onder de voorwaarde dat de leverende divisie de opdracht
heeft alle door de afnemende divisie gevraagde halffabrikaten te leveren tegen een
transferprijs van OPS. De reden voor deze aanvullende voorwaarde is dat de
leverende divisie weliswaar op een juiste wijze het productieniveau OQ 2 zal
bepalen (waarbij de marginale-kostenlijn de marginale-opbrengstenlijn snijdt en
de transferprijs van PSDE wordt vastgesteld), maar het maakt voor haar niets uit of
ze de halffabrikaten extern of intern verkoopt. De afnemende divisie wil echter
haar totale benodigde hoeveelheid halffabrikaten OQ 1 intern inkopen. Dit is ook in
het belang van de onderneming als geheel en de winst van de leverende divisie
wordt niet beïnvloed door de verkoop van OQ 1 eenheden aan de afnemende divisie
tegen een prijs van OPS. Omdat de leverende divisie onverschillig staat tegenover
externe of interne levering, dient een additionele instructie te worden gegeven om
ervoor te zorgen dat wordt gehandeld in het belang van de onderneming als
geheel.
In figuur 21A.2(b) snijden de NMO- en de MKS-lijnen elkaar boven de
inkoopprijs van het halffabrikaat. De procedure voor het bepalen van de optimale
productiehoeveelheid blijft ongewijzigd. De netto-marginale-opbrengstenlijn voor
de onderneming als geheel wordt weergegeven door ACEF en de marginale kosten
van het leveren van het product worden beschreven door GBD. Deze twee lijnen
snijden elkaar in punt C, waarmee de optimale productie voor de onderneming als
geheel uitkomt op OQ 2 . De optimale transferprijs kunt u aflezen op de verticale as
op het punt waar deze twee lijnen elkaar snijden. De juiste transferprijs is derhalve
gelijk aan OPB. Bij een dergelijke prijs zal de afnemende divisie ook bereid zijn de,
voor de onderneming als geheel, optimale productie van OQ 2 te produceren (dit is
het punt waar haar netto-marginale-opbrengstenlijn ACE haar marginalekostenlijn
snijdt die wordt weergegeven door de transferprijslijn PBCD), maar ze
staat onverschillig tegenover de inkoop van halffabrikaten van de leverende
divisie of via de externe markt. De leverende divisie wil OQ 1 eenheden produceren
en die aan de afnemende divisie leveren tegen een transferprijs van OPB en dit is
ook in het belang van de onderneming als geheel, omdat de marginale
productiekosten lager liggen dan de externe inkoopprijs. Omdat de afnemende
divisie indifferent staat tegenover interne of externe inkoop van halffabrikaten,
dient de divisie te worden verplicht de door de leverende divisie aangeboden
hoeveelheid halffabrikaten af te nemen tegen een transferprijs van OPB. Deze
hoeveelheid zal gelijk zijn aan OQ 1 en de afnemende divisie zal de extra
halffabrikaten die ze nodig heeft (Q 1 Q 2 ) op de externe markt inkopen.