Boude bewoordingen

I have kept every breed [of pigeons] which I could purchase or
obtain... I have associated with several eminent fanciers, and have
been permitted to join two of the London Pigeon Clubs... (p. 82)
Vanwaar dan de nadrukkelijke afwijzing? Van den Bergs oordeel over Darwin
is met nadruk negatief. Hij ziet Darwin als degene die het wonderbaarlijke
in de natuur vernietigde en het politieke aspect (competitie, variëteitenstrijd)
op de voorgrond plaatste, als een auteur die als geen ander bijdroeg aan
de animalisering (biologische nivellering) van de mens. Toch is er sprake van
een zekere gelijkenis tussen Van den Berg en Darwin. Ook Darwin is een auteur
die nadrukkelijk aanwezig is in zijn tekst, die zijn lezers informeert over
zijn twijfels en wederwaardigheden om hen op die manier bij het onderzoek
te betrekken en op zijn hand te krijgen. ‘I hope that I may be excused for
entering on these personal details,’ schrijft hij wanneer hij op de eerste pagina
van The origin of species uitvoerig ingaat op de ‘context of discovery’ van de
theorie: zijn langdurige verblijf aan boord van H.M.S Beagle. Ilse Bulhof
(1988) benadrukt dat Darwin, door in persoonlijke bijzonderheden te treden,
de rol van ‘vertellende ik-persoon’ speelt om de lezers voor zijn project te
winnen. Wat Van den Berg verzuimt te vermelden is dat Darwin in The origin
of species expliciet gewag maakt van het fenomeen synchroniciteit. In een
latere editie voegt Darwin een Historical sketch toe waarin hij benadrukt dat
hij niet de eerste auteur was die de veranderlijkheid van soorten als uitgangspunt
aanvaardde, maar dat dit uitgangspunt gelijktijdig door verschillende
auteurs naar voren werd gebracht:
It is rather a singular instance of the manner in which similar views
arise at about the same time, that Goethe in Germany, Dr. Darwin in
England, and Geoffroy Saint-Hilaire in France, came to the same
conclusion on the origin of species, in the years 1794-5. (p. 55)
Hij brengt niet alleen de gelijktijdigheid van zijn werk met dat van Wallace
ter sprake, maar wijst bovendien op een synchrone, maar nauwelijks bekende,
publicatie van Patrick Matthew:
In 1831 Mr Patrick Matthew published his work on ‘Naval Timber
and Arboriculture’, in which he gives precisely the same view on the
origin of species as that propunded by Mr Wallace and myself in the
Linnean Journal, and as that enlarged in the present volume. Unfortunately
the view was given by Mr Matthew very briefly in scattered
passages in an Appendix to a work on a different subject, so that it
remained unnoticed until Mr Matthew himself drew attention to it
in the Gardiner’s Chronicle. (p. 56)
181