Boude bewoordingen

is, als idylle, het negatief, de inverse van het heden, de actuele ‘noodtoestand’.
De wereld der volwassenen was toegankelijk voor het kind, maar is
nu ontoegankelijk, seksualiteit en dood waren aanwezig en zichtbaar. Zij
zijn nu afwezig en onzichtbaar. De actuele conditie, de actuele noodtoestand
vraagt om een praktische, activistische, interveniërende, adviserende psychologie.
Dat het kind infantiliseert blijkt vooral op de universiteit, aldus
Van den Berg. Ooit was de hoogleraar een waardige, in monologen verzonken
gestalte die zijn studenten met ‘U’ aansprak. Nu omringt hij zich
met assistenten omdat de moderne student het op eigen kracht niet aankan.
Als de student voor zijn examen slaagt, is hij toch niet klaar voor de maatschappij.
Hij moet nog worden ingewerkt, hij kan nog niet zelfstandig
opereren, nog geen verantwoordelijkheid dragen. De puberteit is een
chronische toestand geworden. Onvolwassenheid doorwoekert alle levensfasen.
We moeten permanent worden opgevoed. Naarmate de samenleving
complexer en polyvalenter wordt, groeit de afstand tussen psychische
en fysiologische volwassenheid. De genitaliteit wordt weliswaar
permanent gestimuleerd door ons omringende seksuele stimulantia, die het
erotische object vooral imaginair present stellen, aldus Van den Berg, maar
de echte volwassenheid wordt uitgesteld.
Metabletica contrasteert het beeld van de traditionele hoogleraar met
dat van zijn hedendaagse (door assistenten en geïnfantiliseerde studenten
omringde) tegenhanger. In het ene geval is onvolwassenheid minimaal, in
het andere geval maximaal. Metabletica is geen geschiedschrijving in academische,
vakwetenschappelijke zin. Haar beelden zijn het resultaat van
maximalisering. Zij confronteert een typisch, om niet te zeggen stereotypisch
beeld van het verleden met een typisch, stereotypisch beeld van het heden,
zoekt de waarheid in een beperkt aantal exemplarische momenten
waarin de geschiedenis, in gecomprimeerde vorm, aanwezig is. Die momenten
worden met zorg geselecteerd. Het zijn typische momenten. De
metabletica vertrouwt niet op het getal, maar op het beeld, niet op het
kwantitatieve, maar op het imaginaire; niet op statistiek, maar op inlevingsvermogen.
Metabletica is niet de leer van de veranderingen zonder
meer, maar van de plotselinge, abrupte veranderingen. Zij schetst een
beeld, een Gesamtbild van een bepaalde, betrekkelijk stabiele situatie waaraan
plotseling een einde komt. Een nieuw Gesamtbild neemt dan de plaats
in van het oude. De idylle raakt verstoord. De voorname, idyllische universiteit
verzakelijkt. De student van weleer wordt een adolescent. Zelfs de
moderne hoogleraar is onvolwassen. De metableticus is geïnteresseerd in
plotselinge veranderingen die exact aanwijsbaar, dateerbaar zijn. Het continuïteitsbeginsel
dateert van 10 november 1619; de geboorte van de puberteit
laat zich, aan de hand van Rousseau, al even exact dateren.
73