Boude bewoordingen

maar richt ook (min of meer tegelijkertijd) de Groupe d’Information sur les
Prisons (GIP) op die zich actief inzet voor verbetering van de omstandigheden
van gevangen en het verzamelen van informatie over penitentiaire instellingen.
Ons alledaagse leven raakt meer en meer verstrikt in een politioneel
controlenet, aldus Foucault in deze periode. Het politieke regime
‘maakt ons allen tot de gevangenen van een concentratiekamp-wereld’
(Eribon, p. 245).
Een interessant detail is dat de termen waarin Foucault in de jaren zeventig
als politiek filosoof de crisis van de bestuurbaarheid thematiseert
(Foucault 1978/1985, p. 73), letterlijk dezelfde zijn als de termen die Van
den Berg bezigt om de puberteit te beschrijven zoals die door Rousseau
wordt ontdekt. In de jaren zeventig beleeft de universitaire wereld kennelijk
een soort van collectieve puberteit, een toestand van crisis, van aversie
tegen autoriteit – het kind, aldus Van den Berg, wenst niet langer bestuurd
te worden (1996, p. 19). In de protestbewegingen waarmee Foucault zich
op dat moment engageert, ziet de psychiater Van den Berg vooral een proces
van infantilisering. Het door Rousseau ontdekte syndroom, puberteit
genaamd, neemt een steeds groter deel van het leven in beslag. In de jaren
zeventig van de twintigste eeuw is de duur van de puberteit maximaal geworden.
Zelfs hoogleraarschap vormt geen garantie meer voor het ontbreken
van ‘puberaal’ gedrag.
Foucault (inmiddels vijfenveertig) raakt betrokken bij opstootjes en
botsingen met de politie, is fysiek aanwezig wanneer de GIP met alle geweld
een persconferentie wil beleggen in het gebouw van het Ministerie
van Justitie. In 1971 wordt hij gearresteerd wanneer hij pamfletten uitdeelt
waarin afschaffing van het strafblad wordt bepleit. De maoïstische beweging
bereikt op dat moment haar hoogtepunt. De dood van een jonge Algerijn
vormt aanleiding voor een massale demonstratie. Foucault neemt
het initiatief tot oprichting van een comité dat de leefomstandigheden in
de betreffende wijk Goutte d’Or, waar veel buitenlanders wonen, gaat onderzoeken.
De wijk is afgegrendeld door de politie, maar tegen bekende
intellectuelen, die als magneten de camera’s van journalisten aantrekken,
durft men weinig te ondernemen, zodat Foucault (met megafoon) in gezelschap
van Sartre, Genet en een groep maoïsten zijn Oproep tot de arbeiders
in de wijk kan uitspreken en de omstanders kan attenderen op de dreiging
die uitgaat van ‘georganiseerde en van hogerhand gesteunde netwerken
van racisten’ (p. 253). In 1972 discussieert Foucault met de vooraanstaande
maoïst Pierre Victor, pseudoniem voor Benny Lévy, over betekenis en legitimiteit
van het begrip volksjustitie. De maoïsten beschouwen zichzelf
als verzetsstrijders in een land dat bezet wordt door een werkgeversmacht
gesteund door een landstorm, aldus Lévy. Ze willen daarom een volkstribunaal
in het leven roepen om de politie te berechten. Want om met de
309