Boude bewoordingen

Hoofdstuk 2
Wat is metabletica?
Metabletics is the study of the changes in the fundamental relations
wherein man’s existence is given. They are the relations with body
and death, with the other sex, with fellow men, especially parents
and children, with matter, with God, and with time’ (Jacobs 1971/
1984, p. 63)
§ 1 Een onderzoeksprogramma
In het vorige hoofdstuk citeerde ik het verzoek van huisarts J.L. Baggen
aan het adres van ‘fenomenologen hier in Nederland’ om zich op de geneeskunde
te bezinnen: ‘Slechts een dialectisch-fenomenologische methode
in de handen van een goede wijsgeer zal ons verder helpen’ (1966,
1139). In een reactie betwijfelde de zenuwarts J. van Meurs of medici wel
zoveel van fenomenologische filosofen hadden te verwachten. Fenomenologie
is in de regel immers zeer subjectief, maar dan met de pretentie van
objectiviteit (1967, p. 85). Het duurde niet lang of Prick en Van den Berg,
twee vooraanstaande fenomenologen, gingen op het verzoek van Baggen
in. Wat moeten we verstaan onder de term ‘fenomenologie’ zoals die op
dat moment ook door medici werd gebezigd? Zijn Het menselijk lichaam en
Medische macht en medische ethiek fenomenologische publicaties?
Medische macht en medische ethiek was een gelegenheidstekst die op een
acute situatie, een acute stimulus reageerde: de crisis in de medische ethiek.
Sinds 1956 werkte Van den Berg echter aan een chronisch, ambitieus project
dat niet alleen het ‘instituut geneeskunde’, maar ook andere maatschappelijke
en culturele fenomenen tot voorwerp van onderzoek maakte. Het
neologisme metabletica stond garant voor de samenhang, de coherentie van
deze studies. Het woord verscheen ofwel als zelfstandig naamwoord in de
titel, ofwel als bijvoeglijk naamwoord in de ondertitel:
63