Boude bewoordingen

Vervolgens opent Van den Berg het dossier Bakoenin. Als ergens in Europa
een revolutie uitbrak, aldus Van den Berg, ging Bakoenin er heen om
er, met de inzet van zijn volumineuze lichaam, aan mee te doen. In een
van zijn beroemdste zinnen bekende hij, dat Zerstörung hem een onvergelijkelijk
gevoel van lust verschafte. De revolutie die in februari 1848 in Parijs
uitbrak ervoer hij als een vakantie – maar aan elke revolutie komt een
eind. In Polen zou nog revolutie zijn, dus ging hij naar Polen. Vijf dagen
na aankomst was de revolutie ook daar gedoofd. Daarop reisde hij naar
Saksen waar de revolutie tot zijn grote blijdschap nog woedde. Hij nam
eraan deel, werd gearresteerd, bracht een jaar geketend in de gevangenis
door, en werd toen uitgeleverd aan de Russen, die hem zonder proces opsloten
in de Petrus-en-Paulusgevangenis. Drie jaar lang verbleef hij in een
vochtige, duistere cel. Hij kreeg scheurbuik en verloor zijn complete gebit.
Op voorspraak van zijn familie werd hij vervolgens naar Siberië verbannen,
waar hij veel at, veel rookte en extreem veel dronk. Hoewel hij
‘zo goed als zeker impotent was’, aldus Van den Berg, trouwde hij. De
vraag van de metableticus is: Wat deed Bakoenin in 1851? In dat jaar zat hij
opgesloten in de Petrus-en-Paulusgevangenis. Na twee maanden kreeg hij
van de Tsaar het verzoek een bekentenis op papier te zetten. Hij vroeg een
maand bedenktijd, maar stemde tenslotte toe. Hij zette zich achter de
schrijftafel die in zijn cel was geplaatst en schreef zijn Biecht. In driehonderd
bladzijden vertelt hij over zijn leven, hoe hij zich dronken las aan
Hegel en deelnam aan de Europese revoluties. Hij spreekt herhaaldelijk
van schaamte en berouw. Vadertje Tsaar functioneert als biechtvader. Hij
ondertekent met Uw berouwvolle misdadiger Michail Bakoenin. Het ligt voor
de hand, aldus Van den Berg, Bakoenins Biecht en Proudhons verdediging
van Louis Napoleons staatsgreep naast elkaar te leggen. Beide boeken werden
in 1851 in de gevangenis geschreven. De gevangenis was als het ware
een kunstmatige opstelling, een rigoureuze vereenvoudiging van de wereld,
die een bepaald type tekst voortbracht. Zowel Bakoenin als Proudhon
zeiden hun rebellie vaarwel. Met Netsjajev begon echter een nieuw
tijdperk in de geschiedenis van het anarchisme.
De stelling die Van den Berg in Hooligans verdedigt luidt dat anarchisten
in 1851 hun rebellie staakten omdat de superanarchist Louis Napoleon in
dat jaar de macht gegrepen had. Dat hij een anarchist, of beter gezegd een
hooligan was, daarvoor vormt de onnodige, door Napoleon iii geprovoceerde
Krimoorlog het bewijs. Onder Catharina de Grote veroverden de
Russen het schiereiland in de Zwarte Zee genaamd de Krim, in de hoop
ooit nog eens Constantinopel te zullen veroveren, de stad die ze als hun eigenlijke
hoofdstad beschouwden en die de toegangspoort zou vormen tot
de Middellandse Zee. Engeland beschouwde dit als een bedreiging voor de
eigen imperialistische plannen. Napoleon iii, de geboren conspirator, be-
187